Ðề: Sao không xếp hàng!
Phó chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thị Thu Hà:
Cán bộ công chức làm gương
Tôi theo dõi rất kỹ ý kiến của bạn đọc báo Tuổi Trẻ, các nhà khoa học... tham gia trao đổi sôi nổi về “văn hóa xếp hàng”. Tôi tâm đắc với cách đặt vấn đề, phân tích và bày tỏ sự mong muốn của bạn đọc báo Tuổi Trẻ về xây dựng cách ứng xử lịch sự, văn minh của người dân tại nơi công cộng. Hình ảnh xếp hàng trật tự, trước - sau... là chuyện rất thực tế để có thể góp phần biến những mong muốn này thành hiện thực.
Tôi không chỉ theo dõi mà còn nghiên cứu những đề xuất khả thi từ bạn đọc của Tuổi Trẻ để có thể bổ sung vào các giải pháp, từng bước xây dựng nếp sống văn minh đô thị nói chung, cách ứng xử văn minh, lịch sự của người dân nói riêng.
Bà Nguyễn Thị Thu Hà -Ảnh: Thanh Đạm
Bạn bè quốc tế đến với ta hằng ngày nhưng đây đó vẫn tồn tại những thói quen xấu, ứng xử thiếu văn minh, lịch sự... thì chẳng khác nào ta tự bôi xấu ta. Các giải pháp xây dựng nếp sống văn minh đô thị đã rất chú trọng tới văn hóa ứng xử. Song, việc tạo thói quen xếp hàng - thể hiện một nét văn hóa trong giao tiếp, tôn trọng những người xung quanh - chưa được chú trọng đúng mức trong việc tuyên truyền, xây dựng ý thức cho người dân.
Cũng giống như xả rác nơi công cộng tưởng chừng một việc rất nhỏ, nhưng để khắc phục thói quen xấu này không đơn giản chút nào. Chuyện không xếp hàng trật tự cũng vậy. Để từ bỏ được thói quen xấu này cũng không đơn giản, phải có một quá trình giáo dục ý thức tự giác, biết tôn trọng và nhường nhịn những người xung quanh. Theo tôi, trước hết cán bộ công chức, đoàn viên, thầy cô giáo... cần gương mẫu trong chuyện xếp hàng và mỗi tấm gương như vậy là bài học thiết thực cho những người xung quanh, cho các em nhỏ. Tôi cũng rất ủng hộ sự cương quyết: nhất định không đáp ứng nhu cầu cho những người không chịu xếp hàng trật tự tại những nơi cần phải có hàng, có lối, có trật tự trước - sau...
Tôi cho rằng nếu xây dựng được ý thức xếp hàng trật tự, không chỉ từ bỏ được thói quen xấu hiện nay mà còn có sức lan tỏa, tác động đến các hành vi khác trong mỗi con người khi ứng xử với mọi người, với cộng đồng. Tôi tin những người có ý thức như thế sẽ luôn nghĩ đến lợi ích của những người khác, của cộng đồng. Một xã hội mà ai cũng ứng xử như vậy thì chắc chắn ta sẽ có một xã hội thật sự tiến bộ, văn minh, lịch sự, thân thiện, chan hòa...
---------------------------------------
Khắp nơi trương bảng yêu cầu xếp hàng
Sau hai năm tôi mới có dịp quay lại VN, nhân chuyến đi giao lưu hằng năm tại TP.HCM và trao một số học bổng tại Tiền Giang của VESAMO (Hội người Hàn yêu VN). Trong hai năm qua, tôi bận ở Mỹ để làm đề tài nghiên cứu về nền văn học của người Việt ở nước ngoài, nhưng vẫn theo dõi sát sao những vấn đề thời sự, văn hóa trên báo chí VN.
Năm ngoái, khi đang ở Mỹ tôi đã có một bài tham gia diễn đàn “Tiết kiệm, đừng nói suông!” trên báo Tuổi Trẻ, còn bây giờ tôi cũng hết sức thích thú với câu chuyện “sao không xếp hàng?” mà được biết xuất phát từ một đồng hương của tôi đặt ra. Sở dĩ tôi thích tham gia những câu chuyện này của các bạn là bởi tôi tìm thấy những sự tương đồng, những câu chuyện của chính mình cách đây 25, 30 năm và muốn chia sẻ kinh nghiệm với các bạn.
Sống ở đất nước các bạn khá lâu (*), tôi thấy VN hiền quá! Cách đây 25-30 năm, chúng tôi cũng đứng trước những bài toán như các bạn hiện nay trong việc xây dựng nếp sống văn minh đô thị. Nghĩa là cũng không xếp hàng, xả rác bừa bãi, thiếu ý thức trong giao thông... Và theo tôi, hình như quốc gia châu Á nào cũng đối diện với những vấn đề này!
Chúng tôi đã giải quyết những vấn đề đó như thế nào? Trước tiên, công tác giáo dục được đặt lên hàng đầu. Giáo dục ở đây xin đừng hiểu chỉ gói gọn trong nhà trường mà mở rộng ra toàn xã hội, đặc biệt trên các phương tiện truyền thông. Để tạo cho mọi người thói quen xếp hàng ở tất cả những nơi thu hút đông khách như nhà ga, các cửa hàng mua bán... đều có những tấm bảng yêu cầu mọi người phải xếp hàng một. Ai không thực hiện, nhân viên bán hàng, bán vé phải có trách nhiệm từ chối phục vụ người vi phạm. Riêng trong nhà trường thì khỏi phải nói, học sinh nào không tuân thủ quy định xếp hàng ngay lập tức bị ăn đòn! Với chuyện xả rác, đi không đúng luật thì có biện pháp chế tài rõ rệt. Thậm chí không chỉ chế tài về kinh tế (phạt tiền) mà cả danh dự (làm cho xấu hổ). Tôi còn nhớ như in cảnh những người đi bộ băng qua đường không đúng quy định, nếu bị phát hiện thì cảnh sát sẽ bắt lại, dùng dây quấn quanh người và bắt đứng đúng một giờ mới thả đi.
Sở dĩ tôi nói VN hiền quá là vì tôi chưa bao giờ thấy có những hình phạt như thế ở đất nước các bạn. Hiện nay tại Trung Quốc vẫn còn áp dụng hình phạt làm cho xấu hổ như ở Thượng Hải, nếu vi phạm luật giao thông thì phải đi dọn vệ sinh đường phố một buổi, với một chiếc áo đặc thù mà nhìn vào là biết ngay người ấy vi phạm luật giao thông. Hay ở Singapore, hẳn chúng ta còn nhớ chuyện con một tỉ phú Mỹ bị lột quần đánh đòn vì tội xịt sơn lên xe người khác... Theo tôi, bên cạnh việc giáo dục, cũng không thừa nếu áp dụng những biện pháp mạnh như thế để xây dựng nếp sống văn minh.
Khi tôi nói lên những điều đó, nhiều người bạn VN đã cười bảo rằng nếu có quy định như thế thì chỉ tạo điều kiện cho những người thực thi luật pháp ăn hối lộ mà thôi! Về chuyện này, tôi xin kể rằng cách đây 25 năm ở Hàn Quốc cũng thế. Tôi đọc những bài viết nói về nạn mãi lộ của một số cảnh sát giao thông trên báo chí VN và không khỏi bật cười nhớ lại ngày xưa báo chí Hàn Quốc từng phanh phui chuyện nhận tiền của cảnh sát. Đó là khi họ chặn xe vi phạm thì gác một chân vào trong xe như thể kê đùi để viết biên bản. Nhưng thực tế người vi phạm hiểu ý và nhét tiền vào đôi giày bốt của cảnh sát! Để giải quyết tình trạng mà các bạn gọi là mãi lộ này, điều trước tiên là nhà nước phải xem lại việc trả lương cho họ sao cho đủ sống. Một khi lương đã đủ sống mà vẫn còn nhũng nhiễu thì sẽ bị phạt rất nặng, có thể đi tù nếu bị phát hiện.
GS.TS BAE SANG YOO
(*) GS.TS Bae Sang Yoo là trưởng khoa tiếng Việt của Đại học Busan. Ông từng sống rất lâu tại Hà Nội, TP.HCM để làm luận án tiến sĩ về văn học VN.
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=313145&ChannelID=3
[-([-(
