Ðề: Phòng chiếu toàn tập
PHẦN 2: KHẢO SÁT PHÒNG, NHỮNG THÔNG SỐ CẦN QUAN TÂM (tiếp theo)
Như đã trình bày ở phần trước, giữa khoảng cách xem phim và kích thước màn chiếu có một mối liên hệ chặt chẽ. Khoảng cách xem phim lớn yêu cầu màn chiếu lớn và ngược lại. Mối quan hệ giữa 2 thông số này được biểu thị qua bảng sau đây theo tiêu chuẩn về góc nhìn của THX:
Tuy nhiên, bảng trên chỉ đề cập đến góc nhìn tiêu chuẩn chứ chưa xét đến yếu tố độ nét của phim ảnh. Nếu bạn là người không kỹ tính, bạn có thể yên tâm với bảng trên là đủ. Nhưng nếu bạn là dân HD thực thụ, bạn sẽ cần xét tới tiêu chuẩn độ nét sẽ đề cập sau đây.
Chúng ta biết rằng hình ảnh phóng lên màn càng lớn thì càng có nguy cơ xuất hiện hiện tượng vỡ hình - tức hình ảnh bị rạn, mất chi tiết. Tuy nhiên nếu màn nhỏ quá thì lợi thế của độ nét cũng bị bỏ phí vì lúc ấy mắt cũng không nhận biết được. Do đó THX cũng có 1 tiêu chuẩn liên hệ giữa kích thước xem, kích thước màn dựa trên cơ sở độ nét mà người xem có thể cảm nhận được.
Bảng trên áp dụng cho các độ phân giải khác nhau, từ 480p cho đến 4K. Cách tra bảng như sau:
- xác định độ phân giải máy chiếu (thường là 720p hoặc 1080p): ta có đường biểu đồ tương ứng (xanh lá @720p và đỏ @1080p)
- xác định kích thước màn chiếu (các con số nằm trên trục hoành, tính theo đơn vị inch)
- xác định khoảng cách xem (các con số nằm trên trục tung, tính theo đơn vị feet)
Với hiện trạng phòng chiếu của bạn, giao của đường kích thước màn và đường khoảng cách xem sẽ cho biết bạn có đạt tiêu chuẩn về độ nét của THX hay không.
Tại thời điểm viết bài này, máy chiếu 720p đã không còn hợp thời, máy chiếu 1080p rất phổ biến và cũng là mục tiêu đầu tư hiện tại, máy chiếu 4K còn khá xa vời với hiện thực, vì vậy ta chỉ xét trường hợp ứng với máy chiếu 1080p.
Giải thích biểu đồ trên:
- Đường đứt quãng màu vàng: khoảng cách tốt nhất cho độ phân giải 1080p theo tiêu chuẩn THX
- Đường màu đỏ: khoảng cách lớn nhất cho phép phù hợp với độ phân giải 1080p theo tiêu chuẩn THX
- Đường màu xanh dương: khoảng cách nhỏ nhất cho phép phù hợp với độ phân giải 1080p theo tiêu chuẩn THX
Theo đồ thị trên, ứng với màn chiếu 120", khoảng cách thích hợp để có trải nghiệm tốt nhất về độ phân giải 1080p nằm ở vùng giới hạn giữa 2 đoạn đứt nét màu đen.
Để đơn giản hóa vấn đề, THX cung cấp bảng tra cứu như sau:
Giờ thì chúng ta thấy 2 bảng tiêu chuẩn theo góc nhìn và độ phân giải có các kết quả khác nhau ứng với mỗi kích cỡ màn chiếu, phải giải quyết như thế nào? Đương nhiên, cách giải quyết vẹn cả đôi đường là tổng hợp cả 2 bảng và lấy kết quả phần giao nhau của chúng.
Theo THX, tiêu chuẩn về góc nhìn sẽ tác động nhiều hơn đến cảm giác xem phim nên trong trường hợp không thể tuân theo tiêu chuẩn ngặt nghèo trên, bạn có thể nới rộng khung giới hạn khoảng cách về phía tiêu chuẩn 1. Điều này cũng hợp lý vì khi xem phim, độ phân giải gần như không thể phát hiện được nếu chúng ta không cố tình soi.
Như vậy, chúng ta đã đi một quãng được khá dài và lằng nhằng với những con số khô khan chỉ để xác định 2 thông số khoảng cách xem phim và kích thước màn chiếu phù hợp. Thực ra còn 1 thông số nữa liên quan đến màn chiếu, đó là độ sáng phản chiếu trên màn. Với 1 công suất phát cố định, màn càng to thì quang thông tính trên đơn vị diện tích càng nhỏ, nói cách khác, màn chiếu phải ở độ sáng phù hợp thì mới cho ánh sáng phù hợp theo tiêu chuẩn xem phim. Tuy nhiên thông số này có thể cải thiện bằng các yếu tố khác như chất liệu màn chiếu, công suất máy chiếu, ánh sáng phòng chiếu... nên ta tạm loại ra để tránh những mất tập trung không cần thiết.
Theo nghiên cứu của THX, màn chiếu không đặt cao quá so với phương nhìn ngang của khán giả, cụ thể khán giả ở bất kỳ hàng ghế nào cũng không phải ngước quá 15 độ phương ngang khi nhìn vào biên trên của màn chiếu.
Thông số này cho ta biết được độ cao treo màn chiếu tối đa để đạt được góc nhìn theo phương dọc tốt nhất. Thông thường tầm mắt của khán giả khi ngồi xem phim trên sofa là 1m, theo công thức 15 độ, ta có thể xác định được chiều cao biên trên của màn chiếu tính từ sàn ứng với khoảng cách xem phim.
Bảng tham khảo kích thước màn chiếu
Đời không như là mơ, có khi mọi kích thước đã là chuẩn không cần chỉnh, tất cả các thông số đều là tỉ lệ vàng và ta đã rung đùi thỏa mãn với các tiêu chuẩn THX thì sự thật trần trụi xuất hiện: cái màn chiếu đó chẳng vừa vặn vói chỗ nào trong không gian nghe nhìn của chúng ta. Thật xót xa và đau khổ vì chúng ta lại phải chọn lựa các thông số từ đầu.
Trong căn phòng nghe nhìn yêu quý, mặc kệ các bác có tính toán kỹ lưỡng thế nào đi nữa thì cũng phải chắc chắn là đã có vị trí phù hợp để đặt màn chiếu và máy chiếu theo tính toán. Các cửa sổ, cột, đà ngang, tủ âm... là những kẻ phá đám rất khó chịu.
Sau khi đã nắm rõ các thông số cần thiết để xây dựng một phòng chiếu phim hợp chuẩn THX, chúng ta tự tin bước vào phần lựa chọn thiết bị, vốn cũng cam go và tinh tế không kém.
Còn tiếp....
