Jazz có vàng ở Việt Nam?

[hahaharapid]

Jazz vàng
​

Bị cho là có nguồn gốc “ngoại tộc”, một thứ “con lai” khó có đất sống ở Việt Nam, nhưng jazz vẫn bền bỉ đến không ngờ...

Jazz vàng như một cách chơi chữ kết hợp giữa màu da người của Á châu và thể loại nhạc họ chơi: Jazz, như một thứ hòa quyện tuyệt đẹp. Jazz vàng, có lúc Jazz của người châu Á khiến thế giới ngả mũ kính phục. Tiếng hát của Tuyết Loan làm ngả lòng những người đồng điệu ở Singapore và họ đã mời bà sang thu đĩa kỉ niệm cũng là một kiểu huy chương Jazz vàng cho người Việt. Trần Mạnh Tuấn, Quyền Văn Minh, Quyền Thiện Đắc cũng vậy. Nhưng Jazz vàng Việt có thật sự vàng hay chỉ là những tia lóe hi vọng rồi bị mờ tắt, chập chờn như biển đêm? Nhìn từ Việt Nam, nhìn sang những nước châu Á xung quanh, Jazz của họ vẫn đang phát triển và rộng mở và thậm chí có những màu da vàng người Việt thành công rất lớn trên thế giới. Jazz vàng, là một câu hỏi cũng có thể là một tự vấn về Jazz Việt như những gì đang diễn ra.

=================================



(TT&VH Cuối tuần) - 20h30, trời mưa lất phất, một cặp vợ chồng đã ngoài lục tuần chở nhau trên chiếc Future cũ kĩ đi hát tại quán Ân Nam (TP.HCM). Người vợ vào hát 4 bài vốn nổi tiếng gần nửa thế kỷ trước. Sau những tiếng vỗ tay, họ lại lên đường thẳng tiến quận 1 để đến Sax’n art nơi Trần Mạnh Tuấn khi chờ họ, đang thổi Hạ Trắng. Người phụ nữ lại hát tiếp 4 bài đặc jazz, đáp lại là tiếng vỗ tay của những người ngoại quốc. Gần nửa đêm, một cuộc hành trình âm nhạc của đam mê kết thúc. Hai vợ chồng đi vào màn đêm về nhà, để lại một thoáng vấn vương như hơi kèn Miles Davis.

Đam mê

Người phụ nữ đó là Tuyết Loan, năm nay đã bước qua tuổi 62, người vốn được mệnh danh Nữ hoàng Jazz Việt, là Dinah Washington Việt Nam. Hơn 20 năm nay bà cùng chồng mình, Trần Đại Lễ, vẫn đều đặn làm công việc đón đưa nhau để nuôi một tình yêu jazz chưa bao giờ dứt.

“Trước tôi không có ai, sau tôi cũng chẳng ai theo vậy làm ơn đừng gọi tôi là number one, chẳng có ai là giỏi nhất nếu không có những cạnh tranh”, hút một hơi thuốc, “Jazz vocal” Tuyết Loan nhẹ nhàng tâm sự. Sẽ rất mâu thuẫn nếu đem nhận xét ấy nhìn ở mặt bằng xung quanh khi những Singapore, Thái Lan, Philippines thậm chí cả Myanmar, những quốc gia Đông Nam Á đều đang có những bước phát triển jazz rất tốt và họ thậm chí mỗi năm còn mở một liên hoan jazz toàn quốc. Đó còn chưa kể đến Nhật, Thượng Hải…, những tên tuổi jazz đang được thật sự ngưỡng mộ khắp châu Á và thế giới. Mỗi quốc gia phát triển đều có những giọng ca (vocal) tiêu biểu, có lực lượng kế thừa, có công chúng riêng, sống được với nghề và những đĩa nhạc của họ được xuất khẩu thành công ra ngoài biên giới. Nhưng ở Việt Nam điều này lại hoàn toàn chưa xảy ra. Jazz Việt nói một cách công tâm, là đã hình thành không phải sớm sủa, có những cái tên đã định hình rõ ràng trong làng, có công chúng, có sản phẩm là những băng đĩa phát hành. Nhưng công chúng không nhiều và băng đĩa tiêu thụ chẳng mấy khả quan.

​

Nghệ sĩ jazz Tuyết Loan
​

​

Thật ra trước Tuyết Loan cũng đã từng có những Kim Bằng, Ngọc Mỹ, những người đã bỏ cuộc vui quá sớm, “giang hồ” biệt tăm. Sau Tuyết Loan dường như chẳng còn ai. “Theo nghề này chỉ có đam mê thì mới tới cùng được”, nghệ sĩ Tuyết Loan tâm sự. Hiện nay, tính trung bình, mỗi tháng Tuyết Loan thu nhập từ 5-7 triệu đồng, một tuần hát 4 buổi, mỗi buổi 2 nơi, vị chi trung bình mỗi đêm bà được nhận thù lao chỉ hơn 400.000 đồng, thua gần 20 lần so với một ca sĩ bậc trung chứ chưa nói đến những tên tuổi lớn dòng pop xứ Việt. Nếu hoàn cảnh gia đình gần đây không khá lên, liệu bà sẽ vẫn nuôi tiếp nghề này? “Tôi sẽ vẫn hát đến tàn hơi nhưng nếu tôi giải nghệ ai sẽ thay thế và tương lai nữa sẽ còn ai?”, Tuyết Loan trả lời. Nếu bỏ qua những yếu tố gia đình, điều kiện vật chất thì mức sống 5-7 triệu liệu có nuôi nổi một “jazz vocal”? Tuyết Loan vẫn luôn nhớ những tháng ngày vất vả dù bây giờ bà đã để mọi thứ sau lưng, những ngày chạy cơm từng bữa, tiền hát hôm nay dành cho việc đi chợ ngày mai… Ở tuổi 62, bà vẫn trau chuốt với nghề, vẫn lắng nghe những giọng ca mới, con đường bà đi chưa bao giờ bà bỏ cuộc “vì can đảm mà hát, can đảm mà sống”.

Trong khi đó, saxophonist Trần Mạnh Tuấn cho rằng phong trào jazz im ắng bởi không có thị trường, jazz vocal hay những nhạc công, nghệ sĩ không có nhiều nơi để kiếm sống và tồn tại. TP.HCM chỉ có mỗi Sax’n art của Trần Mạnh Tuấn và một một hội quán ở khách sạn Sheraton. Hà Nội có mỗi Jazz club của Quyền Văn Minh. Cả hai, người trước kẻ sau, ra đời hơn chục năm nhưng vẫn gồng mình mà sống và khách đa phần vẫn là dân du lịch. “Muốn chơi jazz tôi chỉ còn cách lập ra quán này, để chơi cùng đam mê và bạn bè, không có nó chắc tôi cũng chết”, Trần Mạnh Tuấn tâm sự.

Thiếu đầu ra, đầu vào hay đủ thứ?

Trần Mạnh Tuấn cho rằng thiếu đủ cả, đầu ra gian nan, đầu vào thì khó khăn, thiếu sân chơi chính thống, thiếu khán giả, thiếu những đại hội jazz (điều rất cần thiết để cọ xát và phát triển), thiếu phòng thu tốt và thiếu sự quan tâm của thông tin đại chúng. “Mở tivi lên bạn sẽ thấy có không ít hơn 20 chương trình nhạc hàng ngày. Nhưng với jazz, một năm được lên tivi 1, 2 lần đã là sự may mắn lớn. Tôi sẵn sàng tham dự các cuộc hội thảo, sẵn sàng lên radio để trò chuyện cùng các bạn trẻ về jazz, về vẻ đẹp và giá trị của nó nhưng hầu như chẳng ai quan tâm và tôi nhận được rất ít những lời mời như vậy”, saxophonist này trầm ngâm.

Trường hợp của hai cha con Quyền Văn Minh và Quyền Thiện Đắc cũng chẳng khá hơn. Cách đây vài năm khi mở cuộc du tiến Sài Gòn, đêm nhạc của họ dù rất hay vẫn không nhiều người đến xem. Người ta có thể bàn luận về jazz ở nhiều nơi, có thể bỏ cả tháng lương chỉ mua một vài đĩa jazz đang gây sốt, có thể chỉ ra hàng tá lỗi mà jazz Việt đang vấp phải… Nhưng trong những đêm đầy ắp tinh thần jazz như vậy, thường thì họ lại không có mặt. Điều này thể hiện sự không gắn bó hay vì jazz không thích hợp ở chốn công cộng?

​

Nghệ sĩ Quyền Văn Minh - Chẳng ai muốn jazz vắng khán giả
​

​

Hai cha con nhà họ Quyền chơi một thứ mang tính standard như cách người Mỹ vẫn thể hiện từ thuở sơ khai jazz thập niên 20, 30 thế kỉ trước và xoay theo tâm tưởng phương Đông. Nó khác với đa phần jazzist ở Sài thành đang chuộng fusion với những lối biến tấu mang nhiều hơi thở đương đại. Và cách chơi ấy cũng là một sự đối sánh cần tham khảo thêm bởi hiện nay mặt bằng jazz Việt đang tồn tại nhiều trường phái và những phân khúc khác biệt đang làm jazz Việt vốn mỏng manh lại càng thêm yếu ớt. Đất Sài Gòn với jazz vốn đã có mặt từ lâu, bao nhiêu năm nay không phát triển được cũng là một phần vì thế. Nó trở thành ước mơ của những người mê jazz đến cuồng tín, họ từng hi vọng jazz sẽ phát triển, nhưng bao thập niên trôi qua, jazz chỉ len lỏi trong các ngõ hẻm, còn mặt tiền nơi công cộng, không thể nào cạnh tranh cùng những đại gia dòng nhạc khác.


Jazz luôn cần một sự đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau. Không khó để nhận thấy có những lời che bôi nhau trên mặt báo, dù rất nhẹ nhàng. Họ gọi thứ người kia chơi là cafe bắp, người kia bảo người này mang tính lai căng… Đã vắng công chúng, càng chê bai nhau, jazz Việt lại càng xa rời thêm công chúng.

“Không có công chúng anh đừng mơ phát triển và dòng nhạc jazz hiện nay ở Việt Nam không thể gọi là jazz Việt bởi nó thiểu hẳn tinh thần Việt”, Jazz club ở phố Lương Văn Can của Quyền Văn Minh vẫn đặt tiêu chí “hòa vốn là thắng”.

Có thể đất Sài thành mưa nắng thất thường, ít nhiều khiến người ta ngại ra đường. Vin vào ấy để còn tin rằng jazz sẽ còn đất sống ở đây cho hiện nay jazz vẫn hết sức lẻ loi và cô độc.

Để có được jazz vàng, cần thiết phải có một thế hệ vàng, điều ấy bao giờ mới lấp lánh?


Cung Tuy
http://thethaovanhoa.vn/297N20100814154143196T133/jazz-vangbai-1-jazz-co-vang-o-viet-nam.htm

 

[mkat]

Ðề: Jazz có vàng ở Việt Nam?

em hỏi vần đề nho nhỏ cái ,nghệ sĩ Kenny G có phải là nghệ sĩ jazz ko vậy

 

[bacbinhcity]

Ðề: Jazz có vàng ở Việt Nam?

bác cho em vài bản nhạc Jazz có lời tiếng Việt được không? Em muốn nghe...

 

[hahaharapid]

Ðề: Jazz có vàng ở Việt Nam?

em hỏi vần đề nho nhỏ cái ,nghệ sĩ Kenny G có phải là nghệ sĩ jazz ko vậy

bạn tham khảo link này nhé:
http://www.allmusic.com/cg/amg.dll?p=amg&sql=11:hifwxqr5ldte~T1

 

[hahaharapid]

Ðề: Jazz có vàng ở Việt Nam?

bác cho em vài bản nhạc Jazz có lời tiếng Việt được không? Em muốn nghe...

http://thethaovanhoa.vn/297N20100816171206021T133/jazz-vang-bai-2-su-khac-thuong-cua-jazz-viet.htm

Sự “khác thường” của Jazz Việt


(TT&VH Cuối tuần) - Dường như bất kì một khuôn mẫu kinh điển nào đều không vừa với nhạc Việt. Rock Việt không theo tiêu chuẩn rock Anh - Mỹ, blues Việt cũng không phải là blues thường thấy trong những quán rượu Hoa Kỳ, hip-hop Việt thì như lâu nay bàn cãi, cứ “thế nào ấy”, tức là cũng chẳng giống ai. Jazz, một loại nhạc tinh tế và khó khăn vào bậc nhất, khi được Việt hóa đã thành hình hài thế nào?

Chắc chắn trong trường hợp này, càng không tìm đâu ra chiếc áo vừa người cho nó.

Sự “thay thế”, biến cách (alternation) của nhạc đại chúng Việt bắt nguồn từ cách thức chúng ta tiếp cận với nhạc đại chúng thế giới. Tiếp cận ào ạt, hiểu nhanh, song chúng ta không có thì giờ đi từ đầu, không có thì giờ xây móng cho ngôi nhà tương lai, không có thì giờ và dường như quá ít kiên nhẫn cho việc học hỏi căn cơ những nguyên tắc căn bản của một thể loại âm nhạc. Chúng ta cứ “alter” tất cả, cứ nhặt lấy cái gì dễ nhặt nhất, ít phải đào bới nhất, tức lớp vỏ, để mà dùng ngay. Rock, blues, hip-hop, R&B và trăm nghìn phong cách khác nữa, cứ vào tay chúng ta là thành một thứ khác hẳn. Jazz không là ngoại lệ.

​

Saxophonist Trần Mạnh Tuấn
​

​

Trường nhạc Berklee đặt cơ sở toàn bộ giáo trình của họ, dẫu ở phân môn nào, bằng jazz. Nghĩa là, dù bạn đăng kí học sản xuất âm nhạc hay kèn, học thu âm hay hát, thì đều phải hiểu đến ngọn ngành jazz là gì, và dĩ nhiên, phải chơi được loại nhạc này ở một trình độ khá. Lý thuyết jazz có ích cho mọi thể loại nhạc khác vì nó phức hợp, đa dạng và bao trùm rất nhiều hướng âm nhạc. Chẳng hạn, hòa âm jazz làm nền tảng cho hòa âm fusion, rock và cả electronica.

Lý thuyết phối khí trong jazz khiến cho người sở đắc nó dễ dàng ứng dụng vào pop, soul và cả cổ điển. Kĩ thuật nhạc cụ jazz thì tuyệt vời, vô song: những bậc thầy về kèn, đàn phím và guitar đều xuất thân từ jazz. Và trên hết, jazz là một thứ nhạc hình như khó bề tự học. Người tự học mau chóng lạc vào rừng những khái niệm, những cấu trúc, những hệ thống kĩ thuật vừa phức tạp vừa đầy ngẫu hứng, đến độ nếu không bỏ cuộc thì lại tự lừa dối mình, rằng ta đây hiểu jazz rồi, rằng cái gì cũng là jazz!

Và jazz Việt đã được xây bằng quan niệm như thế: cái gì cũng là jazz.

Chỉ có một số ít những người chơi jazz như Trần Mạnh Tuấn, Trọng Hiếu hay Quyền Thiện Đắc có học jazz ở trường một cách căn cơ; và hiển nhiên, những học trò jazz như vậy phải mất rất nhiều thời gian cho việc “ngấm” cái gọi là standard jazz. Jazz tiêu chuẩn, tức jazz Mỹ thời kỳ phôi thai, với những phong cách swing, be-bop, với biên chế dàn nhạc diexiland hay tam tấu, là những bài học không thể bỏ qua cho người muốn luyện jazz. Mà bài bản của standard jazz thì nhiều không kể xiết: những real books, fake books dày cộp cả nghìn trang chắc chắn làm những người thiếu kiên nhẫn bỏ cuộc ngay từ ngày đầu. Thế nên người học jazz căn cơ ở nước ta cứ gọi là… lá mùa Thu.

Vậy thì, những người tự xưng là jazzmen ở Việt Nam đang chơi loại jazz gì?

Nếu dễ tính, ta có thể gọi là contemporary jazz, hay modern jazz. Đương đại, hiện đại là những thuật ngữ rộng thùng thình đủ sức chứa tất cả những gì mông lung và khó xếp loại nhất. Thật tình mà nói, do những biến cách của jazz quốc tế ngày càng nhiều, người ta dễ dàng lập lờ nhét nhiều thứ phi-jazz vào jazz mà không mang tiếng khiên cưỡng. Chơi nhạc pop, đưa vài hợp âm min 9 hay maj 13 vào, là “có mùi” jazz ngay. Chơi blues cổ kiểu B.B.King, cũng chen ngang vài hợp âm chồng chất để lai jazz một cách hợp lý. Rồi world jazz, ôi chao, đấy mới là thế giới biến ảo của những cái phi-jazz – không cần biết jazz là gì, biên chế dàn nhạc hay hòa thanh cũng chẳng dính dấp chút gì vào jazz, mà lại cứ là jazz, ai cấm được nào?

Vậy, Tùng Dương đang hát jazz, nhạc của Huy Tuấn và Anh Quân cũng jazz, Hà Dũng rất nhiều sáng tác jazz, và cơ man nào là jazz ở xứ Việt mênh mông này. Càng ở Việt Nam lâu, jazz càng biến cách đến khó lòng nhận ra vậy sao? Hay nước ta chỉ có mỗi một loại nhạc, là jazz?

Quốc Bảo


​

 

[hahaharapid]

Ðề: Jazz có vàng ở Việt Nam?

Trumpeter Cường Vũ - Những người yêu thích jazz sẽ tự tìm đến nó


(TT&VH Cuối tuần) - Cường Vũ là một nghệ sĩ trumpeter gốc Việt rất tiếng tăm ở Mỹ. Ở tuổi 41 anh có trong tay 2 giải Grammy và cộng tác với nhiều đại thụ làng Jazz thế giới mà trong đó phải kể đến Pat Metheny. Dưới đây là cuộc trao đổi ngắn giữa anh và TT&VH Cuối tuần.

* Anh có thể chia sẻ về một số kỉ niệm thời thơ ấu khi anh còn ở Việt Nam cũng như các ảnh hưởng của nó đến âm nhạc của anh?

- Tôi cho rằng mọi điều xảy ra với mình trong đời đều để lại sự ảnh hưởng, một số trong đó thậm chí là rất sâu đậm, do đó nếu nói nhạc Việt Nam hay là các kí ức ngày trước của tôi về nơi này không ảnh hưởng gì đến nhạc của tôi sẽ là không đúng. Thế nhưng các ảnh hưởng đó lại là vô thức và tôi cũng không có chút nỗ lực nào để suy nghĩ nó là những gì. Có lẽ nên cho rằng tôi là một người Việt đã bị Mỹ hóa và một khi đã nói ra điều này, nó cũng tương tự như việc anh đi hỏi một người Mỹ gốc Phi liệu anh ta có sự ảnh hưởng nào từ nhạc Phi hay không. Và trực khởi mà nói, tôi nghĩ câu trả lời cũng sẽ là không. Thế nhưng mặc dù hầu hết những người Mỹ gốc Phi đều cách xa tổ tông của mình, tức những người Phi đầu tiên có mặt ở đất Mỹ hàng nhiều thế hệ, thật sự vẫn có một mĩ cảm, một cách tiếp cận khác biệt đối với âm nhạc do những nghệ sĩ người da màu thể hiện. Do vậy, nếu nói theo cách này, có lẽ tôi cũng chịu ảnh hưởng ít nhiều.

Trumpeter Cường Vũ
​

​

* Khi còn bé, anh đã được tiếp xúc với những thể loại nhạc Việt Nam nào và anh đã có ảnh hưởng từ đó ra sao?

- Phần lớn nhạc Việt mà tôi được dịp tiếp xúc khi đó đều là nhạc pop Việt đã bị Tây hóa. Về phần giai điệu, phần lớn bắt rễ từ nhạc dân gian Việt Nam đó, thế nhưng lại hòa âm bằng hòa âm của phương Tây và chơi theo mùi phương Tây. Tôi cũng có nghe qua một số nhạc Việt Nam truyền thống chơi trên các nhạc cụ truyền thống, và cả “cải lương”.

* Hiện tại ở Mỹ, càng có nhiều nghệ sĩ gốc Việt trở về Việt Nam để thể hiện mình, liệu anh có dự định chia sẻ nhạc của mình đến với khán giả người Việt, những người hầu hết đều rất mới mẻ với nhạc của anh nói riêng và nhạc jazz nói chung?

- Nhạc pop và rock hay bất kì thể loại nào khác đều có lượng fan đông đảo hơn jazz, thậm chí khi nhạc jazz đã trưởng thành và phát triển đến độ nó bao hàm và hấp thụ vào mình nhạc pop, rock hay bất kì thể loại nào nó tiếp xúc, điều này là hết sức tự nhiên trong thời buổi này. Như hầu hết các loại hình nghệ thuật (tôi đang nói nghệ thuật vị nghệ thuật chứ không phải nghệ thuật phục vụ cho mục đích giải trí), những người yêu thích nó sẽ tự tìm đến nó. Nghệ thuật đích thực không tự đi tìm khán giả. Tôi thường thấy, à có lẽ mình đang bị bỏ rơi đâu đó vì lối nghĩ này, nhưng tất cả những điều kia lại nào có phù hợp với tôi đâu, và có lẽ tôi cũng sẽ sell-out nếu tham gia vào những khía cạnh âm nhạc kia thay vì chỉ thực hiện những gì tôi cho là cần thiết ngay vào lúc này.

Nếu có cơ may nào đó các tác phẩm của tôi được nhiều người ở Việt Nam biết đến, khi đó tôi chắc chắn, thậm chí hết lòng và hào hứng, đón lấy nó. Nhưng không đời nào tôi rời bỏ con đường mình đang chọn chỉ cốt để biến điều đó thành hiện thực.

P.V

http://thethaovanhoa.vn/297N2010081...ung-nguoi-yeu-thich-jazz-se-tu-tim-den-no.htm