DrHoang45
Moderator
Đừng hiểu sai về bệnh viêm gan siêu vi B
Bs Dương Minh Hoàng (ECFMG)
Bệnh viêm gan siêu vi B vẫn luôn là vấn đề thời sự nóng hỗi trong nhiều gia đình và cơ quan. Đi đến đâu, hầu như chúng ta cũng đều nghe nói là phải tiêm ngừa căn bệnh viêm gan đáng sợ kia đi, không thôi bị xơ gan, ung thư gan chết đấy. Nhưng điều ít ai biết, là trước khi tiêm ngừa cần phải thử HBsAg hay mầm bệnh siêu vi B , xét nghiệm này âm tính mới là cần tiêm ngừa không. Nếu thử HBsAg(+), tiêm ngừa sẽ không cần thiết và không ngừa được gì mà còn an tâm sai lầm mình đã ngừa bệnh được.
Trên thế giới, hiện có hơn 240 triệu người mang mầm bệnh siêu vi B hay HBsAg(+) . Khu vực có HBsAg(+) lưu hành cao nhất từ 8-20% là Trung quốc, các nước Đông nam Á, châu Phi. Tỷ lệ từ 2-7% ở các nước Đông Âu, Cận Đông, Nga. Mức độ thấp nhất (tỷ lệ dưới 1%) là các nước Bắc Mỹ, Tây Âu.
Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ nhiễm viêm gan B vào hàng cao nhất thế giới với tỷ lệ vào khoảng 15 - 20% .
Chúng ta cần nghĩ lại xem tại sao vài chục năm trước đây lúc chưa nhập thuốc chủng ngừa có ai để ý tới bệnh viêm gan siêu vi B đâu? Nhưng từ khi nhập thuốc ấy vào, bắt đầu thử máu xét nghiệm HBsAg, mới biết có những người (+) và những người (-). Những người HBsAg (-) thường có quan niệm sai hoàn toàn là những người HBsAg (+) dễ lây lan căn bệnh đáng sợ kia, không chữa được cho mình. Do vậy,họ không nên tiếp xúc với người có HBsAg(+) bằng mọi giá, ngay cả nói chuyện điện thoại cũng không dám vì hiểu sai sợ lây bệnh qua đường điện thoại.
Đầu tiên phải đính chính ngay, là bệnh viêm gan siêu vi B này không phải sợ quá đáng như bệnh AIDS. Đúng là hai bệnh này đều do siêu vi gây ra không thuốc nào diệt được nhưng chúng lại hoàn toàn khác hẵn nhau như mặt trời, mặt trăng:.
Đầu tiên, bệnh viêm gan siêu vi B dù là bạn có mắc bệnh ở thể cấp chăng nữa, BS không có thuốc diệt siêu vi nhưng bệnh lại tự khỏi trong vòng 3-4 tuần. Chỉ có một số ít người sau đó, mới tiến đến giai đoạn viêm gan mạn nhưng các BS vẫn có thể chữa cho bạn khỏi bằng các thuốc chống lại siêu vi và các thương tổn do siêu vi B gây ra.
Bạn chỉ bị biến chứng xơ gan hay ung thư gan vài năm sau đó, một khi mình đã mắc bệnh viêm gan mạn mà không chịu đi điều trị và khám bệnh sớm. Bệnh AIDS thì hoàn toàn không phải như vậy, một khi đã mắc bệnh thực sự thì không có thuốc nào chữa hết hẵn được cả , tiến triễn hầu hết đều dẫn đến tử vong sau một vài năm. Bệnh viêm gan siêu vi B có thuốc ngừa thật sự có hiệu quả trong vòng 5 năm sau khi tiêm đủ liều qui định; trái hẵn với bệnh AIDS đáng sợ, đến giờ y học chưa chế tạo được thuốc chủng nào có hiệu quả cả. Nhưng chúng ta cũng nên hiểu thêm là vaccin ngừa bệnh siêu vi B, có tính chuyên biệt chỉ ngừa được 1 bệnh là nhiễm siêu vi B nhưng không phải ngừa được mọi bệnh viêm gan do siêu vi khác như là siêu vi C,D, E .. Tất cả bệnh do các loại ấy đều chưa tìm ra thuốc chủng ngừa .
Thử máu HBsAg nhằm tìm biết xem liệu có mầm bệnh siêu vi B trong cơ thể chúng ta không và cũng để biết có nên tiêm ngừa không: chỉ tiêm ngừa khi HbsAg(-) ?
Một khi thử máu HBsAg(+) chỉ có nghĩa đơn giản là người này có mầm bệnh siêu vi B trong cơ thể nhưng người này chưa hẵn là đã mắc căn bệnh viêm gan siêu vi B. Cần phải có thêm xét nghiệm men gan SGOT , SGPT và nếu con số này dưới 50UI/ml bình thường và người này không có triệu chứng gì, vẫn khoẻ mạnh: Đấy chỉ là người lành mang mầm bệnh( porteur sain des germes hay healthy carrier ). không có gì hoang mang, sợ hãi. Phải hiểu thêm là trong dân chúng VN tỷ lệ mang mầm bệnh này vào khoảng 15-20o/o mà có ai thử máu để biết mình có bệnh hay cần điều trị gì đâu.
Thực sự ngưòi lành mang mầm bệnh hay HbsAg(+) có thể là vài tháng, vài năm sau sẽ trở lại (-) và lá gan bạn vẫn không sao cả với điều kiện không dính vào bia rượu, làm hại gan không đáng.. Người có mầm bệnh siêu vi B với men gan bình thường( chứng tỏ gan không thương tổn ) không cần điều trị gì cho tốn kém vì không mang lại chút lợi ích gì . Ngay cả ở Mỹ cũng thế:. không một ai và Bs nào điều trị cho những lành mang mầm bệnh siêu vi B cả.
Người này đúng là có thể lây lan cho cộng đồng xung quanh nhưng bản thân người đó thì vẫn không sao cả. Người có HbsAg(+) nếu biết sống lành mạnh không bia rượu thì không phải sau này chắc chắn sẽ bị viêm gan B thực sự và không diễn tiến đến xơ gan, ung thư gan đâu. Họ vẫn tiếp tục sống hoà bình với con siêu vi B đến suốt đời, vẫn còn sống qua nhiều chục năm nữa.
Đã có nhiều nguời hiểu lầm, ngay cả nhân viên y tế có nhiệm vụ tiêm ngừa viêm gan hay nói hơi quá đáng là người có HBsAg( +) đã mắc bệnh siêu vi B rồi, phải điều trị ngay không thôi sẽ bị xơ gan , ung thư gan chết người đấy. Thái độ đó hoàn toàn không đúng , không có tính khoa học. Chúng ta phải trấn an bệnh nhân thay vì hù dọa phi lý khiến bệnh nhân thêm hoang mang . Có người đâm ra chán đời , rượu chè be bét vì hiểu sai và quá sợ tưởng là mắc bệnh viêm gan siêu vi B. Nhiều cặp tình nhân chia tay vì hiểu sai về bạn đời mình xui xẻo vì lỡ thử máu có HBsAg(+) .
Bệnh AIDS không phải như vậy, hoàn toàn khác hẳn: Một khi xét nghiệm (+) có nghĩa là đã nhiễm bệnh AIDS, trước sau bệnh nhân cũng tiến đến bệnh AIDS thực thụ nhưng cũng vài năm sau và khó có thuốc chữa hết hẵn. Thái độ với nhân viên y tế khi biết người thử máu AIDS(+) cũng phải tuyệt đối giữ bí mật, trấn an bệnh nhân, tuyên truyền hiểu biết các biện pháp phòng ngừa lây lan cho cộng đồng, chứ chúng ta không nên hất hủi, hoặc hù dọa bệnh nhân.
Nếu thái độ với người thử máu bệnh AIDS là đúng, thế tại sao chúng ta lại quá sợ và hiểu hoàn toàn sai về bệnh viêm gan siêu vi B về những chuyện không đâu chỉ với xét nghiệm HBsAg(+)?
Bệnh viêm gan siêu vi B lây lan giống như bệnh AIDS qua 3 đường: máu, tình dục, mẹ sang con. Nhưng sự lây lan của bệnh viêm gan siêu vi B còn tùy sức đề kháng của mỗi người, không phải ai tiếp xúc cũng đều bị lây cả:
Khảo sát dịch tể ở nhiều gia đình gồm có cha mẹ và các con sống chung, quây quần bên nhau hàng chục năm. Khi thử máu HBsAg để biết cần tiêm ngừa hay không, thì chỉ một người cha hoặc mẹ có HBsAg(+), các con có người (+) hoặc không: Nếu bệnh viêm gan lây dễ dàng thì chắc chắc những người này đều (+) tất cả rồi nhưng thực sự lại không phải vậy.
Bệnh AIDS hoàn toàn khác hẵn : một người có xét nghiệm (+) sau 2 lần thử máu, phải có biện pháp phòng ngừa chặt chẽ; không thôi lây hết trong gia đình không phải vài năm mà chỉ một phút giây sơ ý sau đó.
Bệnh viêm gan siêu vi B lây chủ yếu qua đường máu, tiêm, truyền chứ không qua không khí, nói chuyện. Chúng ta không nên có thái độ quá sợ những người có HBsAg(+) như có một số nhân viên cơ quan hay hàng xóm không dám tiếp xúc ngồi hay uống nước chung, quá sợ những người có HBsAg(+) như mắc bệnh hủi. Đấy là một thái độ hoàn toàn sai lầm, không có kiến thức y học, không hiểu biết chút nào về bệnh viêm gan siêu vi B.
Các thuốc bổ gan có nhiều người dùng để trị HBsAg(+) hoàn toàn không tác dụng chút nào trên siêu vi B. Uống những thuốc ấy dù là 6 tháng hay cả năm chăng nữa chỉ giúp bạn an tâm về tâm lý chứ không thể nào biến đổi bạn thành người HBsAg(-) được.
Các thuốc diệt siêu vi B , điều trị ít tốn kém hơn nhiều so với trị bệnh viêm gan mạn siêu vi C vẫn còn đang tiếp tục nghiên cứu, hiệu quả chưa thật hoàn hảo. Điều trị cần lâu dài với bệnh viêm gan mạn B cần theo dõi men gan( 1-3 tháng/ lần), hoạt tính siêu vi B hay HBV-RNA cho dến khi thật hết hẵn.
Muốn biết mình có bị viêm gan mạn và cần phải điều trị không, bạn cần thử thêm ngoài HBsAg một số xét nghiệm nữa như men gan SGOT, SGPT, xét nghiệm HBV-DNA ( coi hoạt tính siêu vi B ) và cả kháng nguyên HbeAg (để biết lây lan cho cộng đồng nhiều hay ít).
Nếu xét nghiệm men gan cao 50UI./ml, ở người có HBsAg ( +) và HBV-DNA(+) chứng tỏ siêu B đang hoạt động, bạn đúng là mắc căn bệnh viêm gan mạn: Bắt buộc phải điều trị vì nếu không thôi, diễn tiến nguy hiểm của viêm gan mạn chính là 2 bệnh nguy hiểm xơ gan và ung thư gan rất dễ tử vong.
Khi gia đình bạn có người thân có xét nghiệm HBsAg(+) thì chỉ có những người HBsAg(-) sống chung với người này cần phải tiêm ngừa.
Những người có HBsAg(+) không cần thích phải tiêm ngừacho mình vì đã có mầm bệnh, mọi thuốc chủng đều không hiệu quả, tiêm chỉ phí tiền chứ hoàn toàn không ích lợi gì. Trước khi tiêm ngừa, bạn nên thử test HBsAg, nhưng nhớ là sau đó đừng sợ hãi quá đáng một khi bạn hoặc người thân thử máu thấy có HBsAg(+) đấy.
Để kết luận, bài này có mục đích đem lại những thông tin thật đúng dắn về bệnh viêm gan siêu B nhằm trấn an những sự sợ hãi không đáng có trong dân chúng về căn bệnh quá ư là thời sự này. Một lần nữa, chúng ta cần rõ một điều tối quan trọng là bệnh viêm gan siêu vi B là chữa trị được và ngăn ngừa được, không có gì phải lo lắng, khác hẵn với căn bệnh đáng sợ AIDS không chữa hết và ngừa gì được.
DrHoàng45(HLIEU)
Hoàng Dương(drhoang)'s Facebook
Bác sĩ chuyên nội khoa giải đáp thắc mắc y học cho ai có nhu cầu
Giao lưu, kết bạn với các bạn, cháu nào yêu thích phim siêu kinh điển, kiếm hiệp
thập niên 60-90
Chỉnh sửa lần cuối:
