DrHoang45
Moderator
Cần cảnh giác chứng Chóng mặt(Vertigo)
Bs Dương minh Hoàng(ECFMG)
I) Chóng mặt là gì? Chóng mặt là khi một người cảm thấy mọi vật chung quanh đều quay cuồng hay chính mình cũng quay theo, cảm giác mất thăng bằng đi đừng không vững. Có thể kèm theo chứng buồn nôn, ói,,vã mồ hôi, hoặc có khó khăn khi đi lại. Người bệnh ngoài chứng chóng mặt còn có thể có thêm chứng ù tai, tai như tiếng ve kêu, tiếng còi tàu hay có gỉam thính lực .
Chóng mặt cũng có thể là nguyên nhân đột nhiên gây ra tai nạn giao thông hay gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày..
Nhiều người thường có triệu chứng chóng mặt, buồn nôn lúc khi đi tàu xe. Tình trạng này cũng khá quen thuộc gặp phải ở những cô gái bị đau bụng kinh hàng tháng, hay phụ nữ ốm nghén ttrọng 3 tháng đầu. Nhưng chóng mặt cũng có thể là triệu chứng thường gặp khi bạn mắc phải căn bệnh nào đó mà chính mình chưa phát hiện ra.
II) Những bệnh gì gây ra chóng mặt thường gặp nhất:
1)Ăn phải một thức ăn nào đó nhiễm trùng, gây ra cảm giác ăn không tiêu, thấy buốn ói, nhưng lại ói không được Một khi chưa ói được, bệnh nhân sẽ thấy khó chịu, có cảm giác quay cuồng chóng mặt dữ dội. Đôi lúc người bệnh phải tự mình móc họng làm ói ra hết những thứ không tiêuđã gây ra ói mới ết chóng mặt được.
2) Chứng hạ đường huyết: Những người làm việc quá nhiều lại không nghỉ ngơi ăn uống quá ít, hoặc ăn sáng quá trễ khiến đường máu tụt giảm gây ra chóng mặt, khó chịu đầu óc thấy quay cuồng.
Chứng này cũng còn có thể gặp ở những người mắc bệnh đái tháo đường không theo đúng lời dặn Bs, tự mình tăng liều lượng thuốc tiêm insuline hàng ngày, hay thuốc tiều đường dạng uống:.
Nên bổ sung ngay đường nhanh bằng uống một ly nước cam pha đường thật ngọt,hay dùng ngay một thanh kẹo.
Người bệnh đái tháo đượng dùng thuốc qua liều có thể làm giảm đường huyết đột ngột ra hôn mê ngày càng sâu. Nếu được phát hiệu sớm tiêm ngay đường ưu trương mạch máu, bệnh tỉnh lại ngay. Trái lại không biết hôn mê do gì, xử trí trễ, có thể dẫn đến tử vong không đáng..
3) Thiếu máu cũng hay gây chứng chóng mặt , hoa mắt thường xuyên. Người bệnh có mặt tái, vạch mi mắt thấy tráng bệch, lòng bàn tay cũng trắng. Nếu là dân vùng quê, đi chân dất, thiếu máu do bệnh gium móc rất phổ biến khiến móng chân méo mó.Người thành thị thiếu máu thường là thiếu dinh dưỡng hay mắc bệnh nào đó( lao phổi), ăn uống thiếu chất sắt, chứ không phải là thiếu vitamin B12 . Tiêm B12 không ích lợi gì cho bổ mấu, nên uống thuốc có chất sắt (Fer ).
4) Hạ huyết áp: ở những người bệnh cao huyết áp dùng thuốc hạ áp quá liều chỉ định của Bác sĩ mà không theo dõi huyết áp khi dùng phải thuốc mới nào đó. Không nên dùng một thứ thuốc hạ áp quá lâu không theo dõi lại bởi Bs nội khoa. Chứng huyết áp thấp được xem là một trong những thủ phạm hay gây bệnh hoa mắt, chóng mặt. Mức huyết áp dưới 100/60 được xem là thấp.ở phái nam, nhưng ở phái nữ con số như vậy là bình thường.
Uống một ly chanh muối giúp làm tăng huyết lại nhanh nhưng phải kiểm tra HA sau đó tránh làm tăng huyết áp lại quá cao. Cẩn thận khi dùng thuốc hạ áp mới có trên thị trường.
5) Cao huyết áp đột ngột ở người lớn tuổi tư 45 trở lên do ít khi để ý đến bệnh này. Cần tầm soát bệnh này ngay ở mọi người từ 45 tuổi trở lên, nên dùng thuốc hạ áp để tránh nhiề biến chứng khi HA cao trên mức 140./90 Người lớn tuổi từ 50 trở nên cao HA là do xơ cứng dộng mạch tuổi già , uống thuốc hầu như suốt đời phải có theo dõi HA Ngoại trừ người trẻ cần tìm ra nguyên nhân gây cao HA như hẹp động mạch thận, giải phẫu mới mong hết căn bệnh nguy hiểm này.
6) Bệnh tai mũi họng: cũng hay gây ra chứng chóng mặt này sau một vài năm
a) Viêm xoang sàn thường gặp nhất, do đàm xuống họng thường xuyên nhiễm trùng lan vào tai trong bằng vòi Eutache thông từ họng vào tai, gây viêm nhiềm vùng tiền đình gây chứng chóng mặt dai dẵng.,
Triệu chứng điễn hình viêm xoang sàn là người bệnh thấy mỏi cổ phải lắc cổ thường xuyên, hay tằng hắng, hay khạc đàm và ho về đêm, ít khi nhức đầu như viêm xoang mũi.. Chụp X quang xoang sàn sẽ phát hiện ngay. Chữa trị muốn dứt bệnh này không đơn giản phải có tiêm( tuần 3 ngày ) và uống phối hợp từ 6 -9 tháng có kiểm tra lại X quang 2 tháng mới hy vọng hết hẵn,.Uống thuốc đơn thuần không bao giờ dứt được hết bệnh này vẫn tái phát hoài dù mổ nạo xoang chăng nữa, trị nhiều năm vẫn không lành.
Nếu người còn trẻ mỏi cổ thường xuyên, tằng hắng nghĩ ngay đến viêm xoang sàn thay vìì đến thoái hóa đốt sống cổ là bệnh hiếm gặp ở người trẻ.
b) Viêm tai giữa: nhức tai, chảy mủ tai sẽ lan đến tai trong gây rối loạn tiền đình. Biến chứng nguy hiểm nhất viêm màng não mủ đe dọa từ vong nếu để trẻ chảy mủ tai dai dẳng không điều trị dứt sớm..
7) Tai biến mạch não; thường báo hiệu trước bằng dấu hiệu chóng mặt. nhức đầu dữ dội, Đó HA ngay để dùng thuốc hạ áp nhằm tránh những tai biến nguy hiểm. Nếu nhũn não, không cao huyết áp quá, bẹnh nhân còn tỉnh tỉnh chữa trị sớm bằng thuốc kháng đôngg mới tránh tàn phế phải ngồi xe lăn vĩnh viễn.Xuất huyết não do cao huyết áp đa số tử vong trong 3 ngày, dù may thoát chết nhưng tàn phế khó có nguy cơ hồi phục .
8)Bệnh Meniere: Bệnh Meniere là một rối loạn tiền đình không rõnguyên nhân, nhưng được cho là gây ra bởi sự gia tăng trong chất lỏng nội bạch huyết ở tai trong.
Bệnh Meniere thường xuyên tái phát, các cơn tự phát có chóng mặt nghiêm trọng trong sự kết hợp với ù tai . giảm thính lực, cảm giác áp lực hoặc đầy tai, buồn nôn nặng hoặc nôn mửa, mất cân bằng.
Nếu một người có bệnh Meniere, Bác sĩ có thể kê toa một chế độ ăn ít mặn và một thuốc lợi tiểu để giảm áp suất chất lỏng ở tai trong
9) Quá lạm dụng thuốc ngủ, an thần, thuốc chống trầm cảm, nghiện rượu bia:
10) Tình trạng khiếp sợ hoảng loạn tâm lý gây chóng mặt hoa mắt, tim đập nhanh, đau ngực..
III)Các nguyên nhân ít gặp hơn gây chứng chóng mặt:
1) BPPV.hay Chứng chóng mặt lành tính kịch phát xảy ra sau chấn thương não khi các hạt canxi nhỏ (canalith) cụm lại trong các kênh rạch của tai trong. Tai bên trong sẽ gửi tín hiệu sai đến não về đầu và cơ thể chuyển động tương đối với trọng lực, khiến bạn mất thăng bằng, chóng mặt.
Chứng này có thể xảy ra mà không có lý do nào biết được và có thể liên quan với tuổi tác.
2)Chấn thương sọ não: : Chấn động não, chấn thương sọ não, động kinh, bệnh Parkinson, bệnh xơ não tủy rải rác, thoái hóa tiểu não, tụ máu dưới màng cứng, u thần kinh thính giác, u tiểu não, các tổn thương u màng não, di căn ung thư, nang mạng nhện...
3) Các bệnh tim mach: như loạn nịp tim, nhồi máu cơ tim, hẹp hở 2,3 lá nghẽn động mạch cổ đèu khiến lượng máu lên đầu không đủ gây ra chứng chóng mặt,vã mồ hôi
4)- Các bệnh về mắt: Sau đục thủy tinh thể, mất cân đối các cơ vận nhãn cầu, các tật khúc xạ, của mắt, đeo kính không đúng độ.
5) Nhiễm khuẩn: Viêm họng, giang mai, viêm màng nhện- màng não, viêm phổi...
6)- Các bệnh nhiễm virut như: Cảm cúm, viêm dạ dày- ruột do virut, nhiễm khuẩn đường hô hấp trên, sốt xuất huyết, viêm gan do virut, quai bị...
7) Bệnh thiếu vitamin B1, tăng urê máu, cường tuyến cận giáp...
8) Thoái hóa đốt sống cổ, phình mạch não...
IV) Điều trị chứng chóng mặt: Điều trị tùy theo nguyên nhân gây ra là chính nhhu7 cao HA dùng thuốc hạ áp, hạ đường huyết: uống nước cam ngọt hay tiêm đường ưu trương vào máu ,Viêm xoang nên chữa trị dứt bệnh viêm xoang
Trường hợp chóng mặt không rõ nguyên do tái phát, trị tri triệu chứng bằng các thuốc ít hại như Stugeron, Cinnarizine ngày uống 2-4 viên tăng tuần hoàn não, hay buồn ngủ . Những thuốc khác cần có Bs chỉ định vì có nhiều tác dụng phụ :
- Thuốc kháng cholinergic như scopolamine
-Thuốc chống co giật như topiramate hoặc axit valproic trị đau nửa đầu tiền đình
-Thuốc kháng histamin như betahistine, dimenhydrinate, hoặc meclizine
-Chẹn beta như metoprolol cho chứng đau nửa đầu tiền đình
Corticosteroids như methylprednisolone cho tình trạng viêm như viêm dây thần kinh tiền đình
