Mình đã xem phim này 3 lần vì thích thể loại xoắn não, xem trước và sau khi tìm hiểu về giả thuyết của Sapir-Whorf và mình đánh giá phim này hay, không dễ nhưng cũng không khó để cảm nhận. Phim này nhất định không phải phim du hành thời gian, không có vòng lặp khép kín, không có thuyết tiền định như Predestination, không có nghịch lý ông nội như Interstellar hay Back to the future. Phim này nó khác hẳn, trước khi nói thêm thì cũng nên tìm hiểu tý về học thuyết mà phim dựa vào :
Trong ngôn ngữ học, giả thuyết Sapir–Whorf (tiếng Anh: Sapir–Whorf hypothesis, viết tắt SWH; còn được gọi là giả thuyết tính tương đối của ngôn ngữ) đưa ra định đề về quan hệ giữa các phạm trù ngữ pháp của ngôn ngữ mà một con người nói và cách mà người đó hiểu biết thế giới và hoạt động. Tuy nó được gọi là giả thuyết Sapir–Whorf, nhưng nó thực sự là một tiên đề cơ bản do hai nhà ngôn ngữ học Edward Sapir và sinh viên đồng thời là cộng sự của ông Benjamin Whorf xây dựng.
Giả thuyết này cho rằng đặc tính của một ngôn ngữ có ảnh hưởng đối với những suy nghĩ quen thuộc của những người nói ngôn ngữ đó. Những kiểu mẫu khác trong ngôn ngữ gây ra kiểu mẫu khác trong suy nghĩ. Giả thuyết này phản đối quan niệm dùng ngôn ngữ để miêu tả thế giới một cách hoàn toàn khách quan, vì nó chấp nhận rằng cấu trúc của một ngôn ngữ nào đó uốn nắn những suy nghĩ của cộng đồng nói ngôn ngữ đó. Giả thuyết Sapir–Wharf được trình bày bằng cách mạnh hay cách yếu.
Hai thầy trò này đã xây dựng dựa vào văn hóa ngôn ngữ của một tộc người rất kỳ lạ và tuyệt vời là người Hopi, họ nhìn và cảm nhận thế giới quan rất khác phần còn lại của nhân loại, ngôn ngữ của họ không có khái niệm và đơn vị đo về thời gian, nhưng họ lại cảm giác được tất cả những gì đang xảy ra trên đời, gần như tiên tri.
Bài học mà phim gửi gắm đến chúng ta là ý chí sẽ quyết định tất cả mọi thứ kể cả định mệnh, nhà ngôn ngữ học Louise trong phim rất kiên định không hề sợ hãi hay để bị đe dọa, nên cô là người được chọn, vì cô rất dũng cảm khi vẫn quyết định dù đã thấy viễn cảnh đau lòng về số phận của con gái cô nhưng vẫn quyết định sinh bé ra. Ai nói đó là vòng lặp khép kín định mệnh không tránh khỏi là sai nhé, Louise có quyền quyết định thay đổi đó.
Bàn về các biểu tượng của phim:
Ngôn ngữ của Heptapods
Đám này giống người Hopi, với họ 3000 năm hay 1 giây sau không khác gì nhau đâu, 3000 năm mà nó nói là thời gian của loài người. Con người thể hiện ngôn ngữ theo kiểu tịnh tiến, từ trái qua phải trên xuống dưới hay phải qua trái còn tụi Heptapods này viết theo vòng tròn, nội dung truyền đạt qua các nét trên vòng tròn đó, quan trọng nhất là vòng tròn này không bao giờ chạm nhau khép kín. Hãy suy ngẫm nào :" Life is a journey not a destination "
Hình ảnh về cô con gái của Louise: đó không phải là quá khứ, cũng chẳng phải tương lai, cũng không là dòng thời khác (alternative reality, neither flashback nor flashforward) nhưng cũng là tất cả những điều đó. Hãy suy ngẫm về "vô thường "
Cái tên của đứa con Hannah, khi Louise giải thích điểm đặc biệt của cái tên này cũng là lúc giải thích cho cách hoạt động của phim, trước ra sau cũng như sau ra trước
Chi tiết đẩy cao trào lên là khi đám ngôn ngữ học của Nga dịch ra một câu " there is no time" dẫn đến hiểu lầm Heptapods muốn gây chiến, câu này có nghĩa đen đơn giản luôn chứ không phải nghĩa bóng, với bọn chúng không có khái niệm time giống người Hopi, ngôn ngữ của họ không bị ràng buộc bởi quá khứ hiện tại hay tương lai.
Chi tiết giải quyết plot twist của phim lại là một nghịch lý gây tranh cãi, mình chê điểm này, đó là cuộc điện thoại chấm dứt chiến tranh , lời nhắn thuật lại lời trăn trối của vợ ông tướng China : “War does not make winners, only widows.” cũng có ý nghĩa hay đấy nhưng tổng thể là một nghịch lý paradox không đáng có, vì phim này không nói về thời gian theo cách của mấy phim du hành như đã phân tích ở trên.
Tổng kết lại , phim 7/10, hại não khác biệt, không phải học theo Inception, Interstellar, Coherence, Triangle..., mà chỉ đơn giản là Arrival.... không dành cho người ít đọc, suy nghĩ đơn giản, hướng ngoại. Đúng như các bác đã nói, mình cũng rất tự kỷ khi thích phim này...
