justbenice
Moderator
Chào các bác. Đọc được ý kiến của bác Thanksforsharing về việc box Thiết Bị Âm Thanh của diễn đàn Hdvietnam nhưng lại chưa có bài nào viết về 2 chuẩn âm thanh đang đình đám và mới nhất dành cho phim ảnh là DTS:X và Dolby Atmos. Em xin mạn phép gom góp những kiến thức sơ sài của mình về 2 chuẩn âm thanh này tập hợp lại thành 1 bài viết . Rất mong sự đóng góp thêm từ các bác cũng như có thêm chủ đề mới để anh em bàn luận cho rôm rả.
1. Vài dòng về chuẩn âm thanh thế hệ cũ 5.1 - 7.1
Như chúng ta đã biết, thế giới chúng ta đang sống được gói gọn trong 3 chiều không gian, đó là : dài-rộng-cao .Sau này còn xuất hiện thêm chiều thời gian, tuy nhiên nó chưa liên quan tới phim ảnh nên mình kô mạn bàn thêm về chiều này. Mục đích của các dàn âm thanh xem phim là tái hiện được 3 chiều không gian âm thanh đó trong phòng chiếu phim, tuy nhiên do hạn chế về công nghệ, từ trước tới giờ các dàn âm thanh xem phim mới chỉ tạm gói gọn ở 2 chiều không gian, hiểu nôm na là âm thanh phẳng, chúng ta nghe được âm thanh ở phía trước mặt, phía sau lưng và 2 bên trái phải chứ không thể nghe được âm thanh … trên đầu.
Sự khác nhau giữa 2 chiều không gian và 3 chiều không gian các bạn có thể hình dung qua hình sau:
Bắt đầu từ thời điểm mới bắt đầu xuất hiện điện ảnh, chuẩn âm thanh được phát triển từ rất thô sơ cho tới tận ngày hôm nay đã thay đổi rất nhiều.
-Đầu tiên là sự xuất hiện của phim câm, lúc đó khán giả chỉ có thể xem phim và không nghe được âm thanh từ phim, có 1 số rạp chiếu phim phải thuê người gõ, nói để tạo ra tiếng động trong phim
-Sau đó tới phim có âm thanh, đơn giản chỉ là 1 cái loa, phát ra mọi âm thanh, kết thúc thời kì phim câm.
-Tuy nhiên đó vẫn chưa thỏa mãn được cái mơ ước “đem phim ảnh tái tạo gần giống thế giới thật nhất” nên xuất hiện âm thanh 2 kênh, tức là khi xem phim người xem có thể cảm nhận được âm thanh đã bắt đầu di chuyển, ví dụ xe lửa chạy từ trái sang phải người xem đã có thể cảm nhận được âm thanh chạy từ loa trái sang loa phải.
-Và cho tới thời kỳ huy hoàng nhất mà chính chúng ta đang tận hưởng, đó là âm thanh đa kênh, với sự xuất hiện của dàn âm thanh 5.1 . Đó là chúng ta xem phim đã có thể cảm nhận được Không Gian trong phim với tiếng động phát ra từ chính giữa của loa Center, từ 2 bên trái hoặc phải của loa Front Right- Front Left và từ 2 bên trái phải phía sau lưng ta của loa Surround. Đây phải nói là 1 tiến bộ vượt bực, chính thức đưa phim ảnh gần nhất với thế giới thực của ta về mặt âm thanh. Vì cơ bản trong cuộc sống hàng ngày, 90% âm thanh chúng ta nghe được sẽ đến từ phía trước mặt, sau lưng, bên trái bên phải. Sau 5.1 các hãng công nghệ đưa ra thêm các chuẩn âm thanh 7.1 , 9.1, 11.1 , tuy nhiên cũng vẫn dựa trên nền âm thanh 5.1, chỉ giúp ta nghe thêm được chút chút chi tiết hơn so với 5.1 chứ không phải là 1 đột phá mới.
Đây là 1 hệ thống âm thanh 7.1 hoàn chỉnh huy hoàng mà chúng ta đang thưởng thức hàng ngày khi xem phim :
Kể từ thời sơ khai của điện ảnh cho tới hiện tại, có rất rất nhiều công ty công nghệ đưa ra nhiều loại chuẩn âm thanh, định dạng âm thanh, định nghĩa về âm thanh cho phim ảnh. Tuy nhiên có 2 chuẩn vượt trội lên và thành chuẩn chung cho toàn bộ ngành điện ảnh đó là DTS và Dolby. Tất cả các phim HD hiện tại các bạn xem đều có cái đuôi hoặc logo của 1 trong 2 hãng này là vậy. DTS Surround và Dolby Surround. Về mặt âm thanh thì 2 chuẩn này cho âm thanh y hệt như nhau, cũng đều là 5.1 hoặc 7.1 . Tuy nhiên họ sử dụng phương thức khác nhau để xử lý và tái tạo âm thanh thôi.
Như đã nói phía trên, điện ảnh cho tới hiện tại đã tái tạo được tới 90% âm thanh của cuộc sống hàng ngày chúng ta, nhưng vẫn còn thiếu 10%, 10% đó là chiều cao của âm thanh, đôi khi chúng ta nghe ai đó đứng trên lầu hoặc trên cầu thang gọi XUỐNG , hoặc nghe được tiếng máy bay bay trên trời, tiếng mưa rơi trên mái nhà, tiếng chim hót trên cành cây. Và với tiến bộ ngày càng nhanh của công nghệ, 2 hãng công nghệ âm thanh hàng đầu Dolby LAB và DTS tiếp tục đưa ra 2 chuẩn âm thanh mới để bổ sung sự thiếu hụt này. Đó là DTS:X và Dolby Atmos.
2.Chuẩn âm thanh định hướng đối tượng DTS:X và Dolby Atmos
Sự khác biệt lớn nhất giữa chuẩn âm thanh dành cho phim ảnh cũ DTS – Dolby và mới nhất hiện tại DTS:X – Dolby Atmos đó là : ĐỊNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG
Trong chuẩn âm thanh cũ DTS và Dolby Surround thì âm thanh là 1 mặt phẳng, mọi âm thanh được tái hiện trên một mặt phẳng và là như nhau, chỉ phân biệt lớn nhỏ ở từng phía tới tai người nghe . Còn điểm mạnh nhất và tiến tới thế giới thật nhất của DTS:X và Dolby Atmos đó là định hướng từng đối tượng ở trong không gian âm thanh của phim ảnh. Đây là điều rất nhiều bạn chưa hiểu rõ, chỉ nghĩ đơn giản DTS:X và Atmos là có thêm 1 vài cái loa trên đầu, mà nếu vậy thì nó kô phải là đột phá hoặc chuẩn mới, mà chỉ là hệ thống 5.1 gắn thêm loa trên đầu và thêm kênh âm thanh trên phim thôi.
Để cho đơn giản thì âm thanh định hướng đối tượng hiểu nôm na là từng âm thanh của từng đối tượng trong không gian âm thanh được gắn 1 cái tên riêng, nó được xử lý riêng. Ví dụ trong phim sử dụng chuẩn âm thanh DTS:X và Atmos có đoạn tái hiện 3 đối tượng là : người lính đang nói trước mặt, viên đạn đang bay từ trước mặt ra sau lưng, máy bay đang bay trên đầu . Thì âm thanh của 3 đối tượng trên được gắn riêng 3 mã khác nhau và bộ xử lý âm thanh DTS:X hoặc ATMOS xử lý riêng rẽ từng đối tượng một, tính toán khoảng cách giữa các loa, độ nhanh chậm của từng âm thanh. Người lính đang hò hét trước mặt, viên đạn đang bay từ trước ra sau, máy bay đang bay từ trái sang phải, đều được xử lý và định hình riêng biệt nhau trong 1 không gian phòng chiếu phim.
Cả 2 định dạng âm thanh DTS:X và Dolby Atmos đều hướng tới 1 mục đích chung đó là tái hiện được âm thanh 3 chiều của thế giới thực bên trong 1 phòng xem phim. Và điểm chung của cả 2 định dạng âm thanh này đó là số lượng loa tối thiểu cần thiết để thể hiện tốt nhất 3 chiều âm thanh là : 5.1.4. Hiểu đơn giản là 5 loa : Trái – Giữa – Phải - Loa phía sau Trái- Loa phía sau Phải + 4 loa trên trần nhà bao gồm 2 loa phía trước và 2 loa phía sau . Sau rất nhiều thử nghiệm thực tế thì với hệ thống loa 5.1.4 thì khi xem cùng 1 bộ phim, người xem sẽ hầu như không thể cảm nhận được sự khác biệt giữa DTS:X và Dolby Atmos (Cũng y như phim DTS-HD và DolbyTrueHD hiện tại) .
Tuy nhiên DTS:X vì ra sau nên có thêm chút khác biệt đó là cho dù bạn không trang bị loa trần, chỉ đơn giản là 5 hoặc 7 loa phía dưới, DTS:X vẫn áp dụng công nghệ định hướng đối tượng vào các loa này, bạn vẫn có thể điều chỉnh được độ lớn nhỏ âm thanh của TỪNG ĐỐI TƯỢNG cho dù bạn chưa gắn loa trần.
Ngoài ra còn 1 điểm khác biệt giữa DTS:X và Dolby Atmos đó là hệ thống Dolby Atmos loa phải gắn đúng chuẩn của Atmos. Còn DTS:X thì bạn gắn thoải mái theo ý thích của bạn, không cần định hình chỗ nào cả, hệ thống xử lý âm thanh của DTS:X sẽ tự tính toán và cân bằng mọi thứ giúp bạn để bạn vẫn thưởng thức được âm thanh 3 chiều mà kô cần suy nghĩ xem phải gắn chính xác ở đâu như thế nào, bạn gắn theo ý thích của bạn và cho đẹp phòng của bạn là được.
3.Setup hệ thống Atmos và DTS:X
Để trải nghiệm được âm thanh Atmos và DTS:X thì bạn cần đủ 4 thành phần :
-Phim có nội dung DTS:X hoặc Atmos ,
-Đầu đọc như đầu HD hoặc đầu Bluray đọc và hiểu hoặc đọc và passthrough được nội dung DTS:X hoặc Atmos,
-Receiver hiểu và xử lý được tín hiệu âm thanh DTS:X hoặc Atmos,
-Và cuối cùng là hệ thống loa phải đáp ứng được yêu cầu của hệ thống Atmos.
Vậy để gắn loa theo chuẩn mới âm thanh 3 chiều này thì theo mình nghĩ bạn nên gắn theo chuẩn Atmos, vì chuẩn DTS:X không cần chuẩn nên khi gắn theo chuẩn Atmos thì bạn nghe chuẩn luôn được cả Atmos lẫn DTS:X . Công thức như sau :
Đây là mình giới thiệu về hệ thống hoàn chỉnh nhất để tái hiện âm thanh3 chiều theo chuẩn Atmos là 7.1.4 . Tức 7 loa bên dưới và 4 loa trên trần . Đối với chuẩn 5.1.4 thì bạn chỉ cần bỏ đi 2 loa ngang tai người nghe là được, phần còn lại y hệt như thế.
Đối với 7 loa dưới đất :
Đây là hình chiếu nhìn từ trên xuống vị trí của 7 loa dưới đất và 4 loa treo trên trần ( là 4 loa có kí hiệu hình vuông chấm chấm )
Đối với 4 loa trên trần :
Đây là hình chiếu nhìn ngang của hệ thống 7.1.4 để các bạn tiện hình dung vị trí loa trên trần
Hai hình trên là lấy từ chuẩn của trang chủ Dolby Atmos, họ yêu cầu khá kỹ về cách bố trí loa. Phải chính xác từng vị trí của loa, các bạn tính toán vị trí thì tùy vào vị trí giữa người ngồi xem và màn hình, góc từ loa tới người ngồi nghe phải nằm trong phạm vi cho phép của Atmos như 2 hình phía trên. Ví dụ loa front phải đặt ở vị trí quay góc vào người nghe từ 22độ tới -30 độ, loa trên trần đặt sao phải có góc với nguòi ngồi trong phạm vi xung quanh 45 độ hoặc 45 độ là tốt nhất.
1. Vài dòng về chuẩn âm thanh thế hệ cũ 5.1 - 7.1
Như chúng ta đã biết, thế giới chúng ta đang sống được gói gọn trong 3 chiều không gian, đó là : dài-rộng-cao .Sau này còn xuất hiện thêm chiều thời gian, tuy nhiên nó chưa liên quan tới phim ảnh nên mình kô mạn bàn thêm về chiều này. Mục đích của các dàn âm thanh xem phim là tái hiện được 3 chiều không gian âm thanh đó trong phòng chiếu phim, tuy nhiên do hạn chế về công nghệ, từ trước tới giờ các dàn âm thanh xem phim mới chỉ tạm gói gọn ở 2 chiều không gian, hiểu nôm na là âm thanh phẳng, chúng ta nghe được âm thanh ở phía trước mặt, phía sau lưng và 2 bên trái phải chứ không thể nghe được âm thanh … trên đầu.
Sự khác nhau giữa 2 chiều không gian và 3 chiều không gian các bạn có thể hình dung qua hình sau:
Bắt đầu từ thời điểm mới bắt đầu xuất hiện điện ảnh, chuẩn âm thanh được phát triển từ rất thô sơ cho tới tận ngày hôm nay đã thay đổi rất nhiều.
-Đầu tiên là sự xuất hiện của phim câm, lúc đó khán giả chỉ có thể xem phim và không nghe được âm thanh từ phim, có 1 số rạp chiếu phim phải thuê người gõ, nói để tạo ra tiếng động trong phim
-Sau đó tới phim có âm thanh, đơn giản chỉ là 1 cái loa, phát ra mọi âm thanh, kết thúc thời kì phim câm.
-Tuy nhiên đó vẫn chưa thỏa mãn được cái mơ ước “đem phim ảnh tái tạo gần giống thế giới thật nhất” nên xuất hiện âm thanh 2 kênh, tức là khi xem phim người xem có thể cảm nhận được âm thanh đã bắt đầu di chuyển, ví dụ xe lửa chạy từ trái sang phải người xem đã có thể cảm nhận được âm thanh chạy từ loa trái sang loa phải.
-Và cho tới thời kỳ huy hoàng nhất mà chính chúng ta đang tận hưởng, đó là âm thanh đa kênh, với sự xuất hiện của dàn âm thanh 5.1 . Đó là chúng ta xem phim đã có thể cảm nhận được Không Gian trong phim với tiếng động phát ra từ chính giữa của loa Center, từ 2 bên trái hoặc phải của loa Front Right- Front Left và từ 2 bên trái phải phía sau lưng ta của loa Surround. Đây phải nói là 1 tiến bộ vượt bực, chính thức đưa phim ảnh gần nhất với thế giới thực của ta về mặt âm thanh. Vì cơ bản trong cuộc sống hàng ngày, 90% âm thanh chúng ta nghe được sẽ đến từ phía trước mặt, sau lưng, bên trái bên phải. Sau 5.1 các hãng công nghệ đưa ra thêm các chuẩn âm thanh 7.1 , 9.1, 11.1 , tuy nhiên cũng vẫn dựa trên nền âm thanh 5.1, chỉ giúp ta nghe thêm được chút chút chi tiết hơn so với 5.1 chứ không phải là 1 đột phá mới.
Đây là 1 hệ thống âm thanh 7.1 hoàn chỉnh huy hoàng mà chúng ta đang thưởng thức hàng ngày khi xem phim :
Kể từ thời sơ khai của điện ảnh cho tới hiện tại, có rất rất nhiều công ty công nghệ đưa ra nhiều loại chuẩn âm thanh, định dạng âm thanh, định nghĩa về âm thanh cho phim ảnh. Tuy nhiên có 2 chuẩn vượt trội lên và thành chuẩn chung cho toàn bộ ngành điện ảnh đó là DTS và Dolby. Tất cả các phim HD hiện tại các bạn xem đều có cái đuôi hoặc logo của 1 trong 2 hãng này là vậy. DTS Surround và Dolby Surround. Về mặt âm thanh thì 2 chuẩn này cho âm thanh y hệt như nhau, cũng đều là 5.1 hoặc 7.1 . Tuy nhiên họ sử dụng phương thức khác nhau để xử lý và tái tạo âm thanh thôi.
Như đã nói phía trên, điện ảnh cho tới hiện tại đã tái tạo được tới 90% âm thanh của cuộc sống hàng ngày chúng ta, nhưng vẫn còn thiếu 10%, 10% đó là chiều cao của âm thanh, đôi khi chúng ta nghe ai đó đứng trên lầu hoặc trên cầu thang gọi XUỐNG , hoặc nghe được tiếng máy bay bay trên trời, tiếng mưa rơi trên mái nhà, tiếng chim hót trên cành cây. Và với tiến bộ ngày càng nhanh của công nghệ, 2 hãng công nghệ âm thanh hàng đầu Dolby LAB và DTS tiếp tục đưa ra 2 chuẩn âm thanh mới để bổ sung sự thiếu hụt này. Đó là DTS:X và Dolby Atmos.
2.Chuẩn âm thanh định hướng đối tượng DTS:X và Dolby Atmos
Sự khác biệt lớn nhất giữa chuẩn âm thanh dành cho phim ảnh cũ DTS – Dolby và mới nhất hiện tại DTS:X – Dolby Atmos đó là : ĐỊNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG
Trong chuẩn âm thanh cũ DTS và Dolby Surround thì âm thanh là 1 mặt phẳng, mọi âm thanh được tái hiện trên một mặt phẳng và là như nhau, chỉ phân biệt lớn nhỏ ở từng phía tới tai người nghe . Còn điểm mạnh nhất và tiến tới thế giới thật nhất của DTS:X và Dolby Atmos đó là định hướng từng đối tượng ở trong không gian âm thanh của phim ảnh. Đây là điều rất nhiều bạn chưa hiểu rõ, chỉ nghĩ đơn giản DTS:X và Atmos là có thêm 1 vài cái loa trên đầu, mà nếu vậy thì nó kô phải là đột phá hoặc chuẩn mới, mà chỉ là hệ thống 5.1 gắn thêm loa trên đầu và thêm kênh âm thanh trên phim thôi.
Để cho đơn giản thì âm thanh định hướng đối tượng hiểu nôm na là từng âm thanh của từng đối tượng trong không gian âm thanh được gắn 1 cái tên riêng, nó được xử lý riêng. Ví dụ trong phim sử dụng chuẩn âm thanh DTS:X và Atmos có đoạn tái hiện 3 đối tượng là : người lính đang nói trước mặt, viên đạn đang bay từ trước mặt ra sau lưng, máy bay đang bay trên đầu . Thì âm thanh của 3 đối tượng trên được gắn riêng 3 mã khác nhau và bộ xử lý âm thanh DTS:X hoặc ATMOS xử lý riêng rẽ từng đối tượng một, tính toán khoảng cách giữa các loa, độ nhanh chậm của từng âm thanh. Người lính đang hò hét trước mặt, viên đạn đang bay từ trước ra sau, máy bay đang bay từ trái sang phải, đều được xử lý và định hình riêng biệt nhau trong 1 không gian phòng chiếu phim.
Cả 2 định dạng âm thanh DTS:X và Dolby Atmos đều hướng tới 1 mục đích chung đó là tái hiện được âm thanh 3 chiều của thế giới thực bên trong 1 phòng xem phim. Và điểm chung của cả 2 định dạng âm thanh này đó là số lượng loa tối thiểu cần thiết để thể hiện tốt nhất 3 chiều âm thanh là : 5.1.4. Hiểu đơn giản là 5 loa : Trái – Giữa – Phải - Loa phía sau Trái- Loa phía sau Phải + 4 loa trên trần nhà bao gồm 2 loa phía trước và 2 loa phía sau . Sau rất nhiều thử nghiệm thực tế thì với hệ thống loa 5.1.4 thì khi xem cùng 1 bộ phim, người xem sẽ hầu như không thể cảm nhận được sự khác biệt giữa DTS:X và Dolby Atmos (Cũng y như phim DTS-HD và DolbyTrueHD hiện tại) .
Tuy nhiên DTS:X vì ra sau nên có thêm chút khác biệt đó là cho dù bạn không trang bị loa trần, chỉ đơn giản là 5 hoặc 7 loa phía dưới, DTS:X vẫn áp dụng công nghệ định hướng đối tượng vào các loa này, bạn vẫn có thể điều chỉnh được độ lớn nhỏ âm thanh của TỪNG ĐỐI TƯỢNG cho dù bạn chưa gắn loa trần.
Ngoài ra còn 1 điểm khác biệt giữa DTS:X và Dolby Atmos đó là hệ thống Dolby Atmos loa phải gắn đúng chuẩn của Atmos. Còn DTS:X thì bạn gắn thoải mái theo ý thích của bạn, không cần định hình chỗ nào cả, hệ thống xử lý âm thanh của DTS:X sẽ tự tính toán và cân bằng mọi thứ giúp bạn để bạn vẫn thưởng thức được âm thanh 3 chiều mà kô cần suy nghĩ xem phải gắn chính xác ở đâu như thế nào, bạn gắn theo ý thích của bạn và cho đẹp phòng của bạn là được.
3.Setup hệ thống Atmos và DTS:X
Để trải nghiệm được âm thanh Atmos và DTS:X thì bạn cần đủ 4 thành phần :
-Phim có nội dung DTS:X hoặc Atmos ,
-Đầu đọc như đầu HD hoặc đầu Bluray đọc và hiểu hoặc đọc và passthrough được nội dung DTS:X hoặc Atmos,
-Receiver hiểu và xử lý được tín hiệu âm thanh DTS:X hoặc Atmos,
-Và cuối cùng là hệ thống loa phải đáp ứng được yêu cầu của hệ thống Atmos.
Vậy để gắn loa theo chuẩn mới âm thanh 3 chiều này thì theo mình nghĩ bạn nên gắn theo chuẩn Atmos, vì chuẩn DTS:X không cần chuẩn nên khi gắn theo chuẩn Atmos thì bạn nghe chuẩn luôn được cả Atmos lẫn DTS:X . Công thức như sau :
Đây là mình giới thiệu về hệ thống hoàn chỉnh nhất để tái hiện âm thanh3 chiều theo chuẩn Atmos là 7.1.4 . Tức 7 loa bên dưới và 4 loa trên trần . Đối với chuẩn 5.1.4 thì bạn chỉ cần bỏ đi 2 loa ngang tai người nghe là được, phần còn lại y hệt như thế.
Đối với 7 loa dưới đất :
Đây là hình chiếu nhìn từ trên xuống vị trí của 7 loa dưới đất và 4 loa treo trên trần ( là 4 loa có kí hiệu hình vuông chấm chấm )
Đối với 4 loa trên trần :
Đây là hình chiếu nhìn ngang của hệ thống 7.1.4 để các bạn tiện hình dung vị trí loa trên trần
Hai hình trên là lấy từ chuẩn của trang chủ Dolby Atmos, họ yêu cầu khá kỹ về cách bố trí loa. Phải chính xác từng vị trí của loa, các bạn tính toán vị trí thì tùy vào vị trí giữa người ngồi xem và màn hình, góc từ loa tới người ngồi nghe phải nằm trong phạm vi cho phép của Atmos như 2 hình phía trên. Ví dụ loa front phải đặt ở vị trí quay góc vào người nghe từ 22độ tới -30 độ, loa trên trần đặt sao phải có góc với nguòi ngồi trong phạm vi xung quanh 45 độ hoặc 45 độ là tốt nhất.
Chỉnh sửa lần cuối:
