Vào ngày áp chót của tháng 10, Tổng thống Hoa Kỳ Biden đã ký sắc lệnh ban hành bộ quy định đầu tiên về trí tuệ nhân tạo tổng hợp ở Hoa Kỳ.
Đây là chủ đề ồn ào nhất trong cộng đồng công nghệ Mỹ những ngày này. Dự đoán được mối đe dọa của trí tuệ nhân tạo, Biden đã yêu cầu nhiều cơ quan chính phủ Hoa Kỳ phát triển các tiêu chuẩn để ngăn chặn việc AI được sử dụng để tạo ra các mối đe dọa như vũ khí sinh học hoặc hạt nhân.
Bên kia đại dương, tại Trung Quốc, độ an toàn và giá trị của AI đã nhiều lần được nhắc đến trong làn sóng này.
Giám đốc điều hành Zhipu AI Zhang Peng đã có bài phát biểu quan trọng tại Diễn đàn cấp cao trí tuệ nhân tạo của Hội nghị kinh tế kỹ thuật số toàn cầu
Zhang Peng, Giám đốc điều hành của Zhipu AI, cũng đã suy nghĩ về những vấn đề này từ lâu: AI, một công nghệ hiện nằm ngoài tầm với của người bình thường, làm sao chúng ta có thể đánh giá chính xác giá trị của nó. Công ty của ông được Phòng thí nghiệm Kỹ thuật Tri thức (KEG) của Đại học Thanh Hoa ươm tạo và trở thành một trong những công ty ngôi sao AI của Trung Quốc vào năm 2023.
Năm nay, Zhipu AI nhận được khoản đầu tư 2,5 tỷ nhân dân tệ (hơn 8.400 tỷ đồng). Các nhà đầu tư bao gồm một số công ty lớn: Meituan, Ant, Alibaba và Tencent.
Không chỉ “nền tảng” của Đại học Thanh Hoa khiến các công ty Internet lớn cạnh tranh đầu tư. Điều đặc biệt nhất ở startup này là nó có con đường kỹ thuật khác với các tổ chức quốc tế hàng đầu, GLM (Mô hình ngôn ngữ chung), con đường tự nghiên cứu duy nhất của Trung Quốc.
Trở lại tháng 3 năm 2022. Một bài báo do bảy tác giả Trung Quốc đồng sáng tác đã được xuất bản, gây chấn động giới học thuật. Họ đã mạnh dạn chỉ ra trong bài báo rằng tất cả các khung mô hình đào tạo trước hiện tại đều có những sai sót riêng. Ví dụ: ChatGPT nổi tiếng hoạt động bằng cách dự đoán xác suất xuất hiện của các từ tiếp theo dựa trên từ trước đó và tạo ra câu trả lời. Đây là quá trình một chiều không có lợi cho việc hiểu ngôn ngữ của máy.
Khung mô hình Bard do gã khổng lồ đẳng cấp thế giới Google đề xuất là khoét rỗng một từ trong câu và để máy học cách điền vào chỗ trống. Nó không có lợi cho việc tạo ra câu trả lời một cách nhanh chóng.
"Chúng tôi đề xuất một mô hình ngôn ngữ chung (GLM) để giải quyết thách thức này". Trong bài báo, một cách tiếp cận mô hình lớn mới được đề xuất. Sau đó, vào tháng 8 năm 2022, Zhipu AI đã phát hành mẫu mã nguồn mở lớn GLM-130B có giá trị 130 tỷ tham số dựa trên GLM. Đây là mô hình lớn chủ đạo duy nhất ở châu Á được Stanford lựa chọn để đánh giá.
Mọi thứ đã được “đánh cược” đúng như số phận
Ba tháng sau, startup trẻ này thu hút nhiều sự chú ý với việc cho ra đời ChatGPT. Một số người mô tả đây là công ty Trung Quốc giống OpenAI nhất, có nền tảng nghiên cứu vững chắc và còn theo đuổi một điều gì đó xa hơn - làm cho máy móc suy nghĩ giống con người.
Đối mặt với sự chú ý mãnh liệt, Zhang Peng (Trương Bằng hay Trương Bành), người tốt nghiệp Đại học Thanh Hoa, tỏ ra bình tĩnh và quen với việc suy ngẫm. Anh nói rằng ngay từ giữa năm 2022, nhóm nghiên cứu đã đoán trước được sự bùng nổ do vòng công nghệ này mang lại. Tuy nhiên, mặc dù các mô hình AI lớn hiện nay có tốc độ lặp lại nhanh chóng nhưng chúng vẫn phải đối mặt với vấn đề làm thế nào để tạo ra giá trị mới.
Anh đã hình dung ra rất nhiều kịch bản. Zhang Peng cho biết, nếu một ngày, sự tiến bộ của AI thực sự buộc những người nắm giữ công nghệ phải đối mặt với sự lựa chọn của Oppenheimer, anh sẽ tuân thủ một nguyên tắc: Không làm điều ác.
"Dựa trên kiến thức hiện có của bạn, đừng làm điều ác".
Sau đây là cuộc trả lời phỏng vấn báo Trung Quốc của Zhang Peng, mình lược trích lại để tham khảo quan điểm của ông về AI cũng như định hướng của Zhipu AI, công ty trí tuệ nhân tạo Trung Quốc đang thu hút rất nhiều sự chú ý hiện nay:
TẤT CẢ trong các mô hình lớn
Hỏi: Từ khi bắt đầu kinh doanh vào năm 2019 đến nay, cảm xúc của anh trong những năm qua đã có những thay đổi gì? Đặc biệt, ngành công nghiệp AI đã đứng ngoài cuộc trong nhiều năm nhưng năm nay sự chú ý của mọi người lại đột nhiên tăng lên rất nhiều.
Zhang Peng: Cảm giác của tôi khác với bạn. Nhìn lại đất nước tôi, ngành trí tuệ nhân tạo bắt đầu gia nhập thị trường từ năm 2012 với sự trỗi dậy của “Bốn con hổ AI”. Nó mới được phát triển hơn mười năm nhưng tốc độ rất nhanh. Trong mắt tôi, lĩnh vực trí tuệ nhân tạo luôn là một quá trình phát triển nhanh chóng. Tất nhiên, ở trường, tôi thấy nhiều kết quả nghiên cứu hàng đầu thế giới hơn, có thể khác với thị trường trong nước.
Vì vậy, tôi không nghĩ AI là “ghế lạnh”. Tuy nhiên, sự xuất hiện của ChatGPT thực sự đã thay đổi một số thứ, cho phép ngành trí tuệ nhân tạo chuyển từ một tiến bộ công nghệ trong quá khứ sang toàn bộ ngành hiện đang chú ý đến AI. Đây là hai dòng. Hai dòng hội tụ để tạo thành tình hình hiện tại.
Hỏi: Từ góc độ đầu tư mà tôi ưa thích, đầu tư vào lĩnh vực AI quả thực đang nóng hơn trong năm nay. Nhìn lại ba năm trước, vào tháng11/2022, ChatGPT-3 đã được ra mắt, đây là một sự kiện lớn thu hút sự chú ý của giới học thuật và giới công nghiệp. Ngày này tình cờ là ngày kỷ niệm đầu tiên thành lập Zhipu AI. “Sinh nhật” trùng với thời điểm ra mắt GPT-3, liệu có thay đổi được số phận của Zhipu AI?
Zhang Peng: Khi chúng tôi bắt đầu nghiên cứu ngành AI vào năm 2016 và 2017, chúng tôi đã thảo luận về những việc nên làm. Thế hệ công nghệ AI trước đây (tức là các mô hình công nghiệp lớn) không phải là điều chúng tôi mong muốn vì chúng tôi đã thấy trước mức trần kỹ thuật. Chắc chắn rồi, vào khoảng năm 2018 và 2019, các công ty AI đã đạt đến mức trần phát triển và rơi vào tình trạng tắc nghẽn.
Zhipu được thành lập vào năm 2019. Ý tưởng rõ ràng của chúng tôi là xây dựng thế hệ trí tuệ nhân tạo tiếp theo. Đây là những gì Viện sĩ Zhang Bo, trưởng khoa danh dự của Viện Trí tuệ nhân tạo thuộc Đại học Thanh Hoa, nói về sự cần thiết phải phát triển thế hệ trí tuệ nhân tạo thứ ba - "trí tuệ nhận thức". Khi trò chuyện với Viện sĩ Zhang Bo, chúng tôi muốn làm rõ một điều, định hướng tương lai của AI phải có hai chân: một là dựa trên dữ liệu và một là dựa trên tri thức. Từ khi chuẩn bị khởi nghiệp cho đến năm 2020, chúng tôi đã sử dụng nhiều công nghệ khác nhau trong khuôn khổ này, chẳng hạn như mô hình học thông tin, khai thác dữ liệu và đào tạo, để thúc đẩy triển khai trí tuệ nhận thức.
Năm 2020, kỷ niệm một năm thành lập Zhipu trùng với thời điểm phát hành GPT-3. Vào ngày hôm đó, chúng tôi đã mời Viện sĩ Zhang Bo và những người khác thảo luận xem liệu mô hình lớn mà GPT-3 đại diện có phải là giải pháp khả thi cho trí tuệ nhận thức mà chúng tôi đang theo đuổi hay không.
Sau đó chúng tôi đã thực hiện một số thí nghiệm quy mô nhỏ và đạt được một số kết quả. Nhưng đến đầu năm 2021, chúng tôi nhận thấy rằng những người chơi hàng đầu thế giới đã vượt xa chúng tôi. Bởi vì chúng ta đang tạo ra thế hệ công nghệ tiếp theo, nếu nó không đạt yêu cầu thì vẫn chưa tốt, chúng ta nên hướng tới việc bắt kịp những công nghệ tiên tiến nhất. Vì vậy, chúng ta bắt đầu cân nhắc việc đầu tư nguồn lực để xây dựng một thế giới- mô hình cấp 100 tỷ tương tự GPT-3.
Vào thời điểm đó, vấn đề được thảo luận nhiều nhất trong công ty là liệu có nên đầu tư nhiều tiền như vậy và xây dựng một mô hình lớn nhưng không thể đảm bảo thành công hay không. Sau khi đánh giá điểm mạnh của mình, cuối cùng chúng tôi quyết định mạo hiểm một chút. Lý do quan trọng nhất để đầu tư là chúng tôi tin chắc rằng các mô hình AI lớn sẽ rất quan trọng trong tương lai.
Vào thời điểm đó, rất ít người ở Trung Quốc biết điều này. Chưa kể đến các công ty khởi nghiệp, có lẽ chỉ có một vài công ty lớn.
Hỏi: Anh vừa nói rằng anh muốn điểm chuẩn GPT-3. Điều đặc biệt nhất của Zhipu AI chính là con đường GLM. Vào thời điểm đó, người ta có xác định rằng con đường bạn muốn đi khác với Google và OpenAI và dựa trên con đường GLM do người Trung Quốc phát triển độc lập không?
Zhang Peng: Đúng vậy. Khi chúng tôi đầu tư rất nhiều tiền để xây dựng mô hình trị giá 100 tỷ, chúng tôi đã hoàn thành việc nghiên cứu thuật toán. Con đường của GLM đã được xác minh thành công trên hàng chục tỷ mô hình, điểm khác biệt là chúng tôi chưa xác minh mô hình hàng chục tỷ tham số, chúng tôi không chắc liệu GLM có thể cho phép chúng tôi vượt qua mức GPT-3 hay không.
Hỏi: Từ quan điểm này, hàng chục tỷ mô hình cấp tham số là chi phí có thể chấp nhận được đối với nhiều công ty khởi nghiệp. Nhưng nếu đạt đến thông số cấp 100 tỷ thì đây sẽ là một khó khăn tăng vọt và sẽ là thời điểm quan trọng đối với một công ty.
Zhang Peng: Vâng, một là cách công ty đưa ra quyết định từ cấp độ hoạt động và liệu có nên chấp nhận rủi ro này hay không.
Ở một cấp độ khác lớn hơn, độ khó của việc nghiên cứu và phát triển từ hàng chục tỷ đến hàng trăm tỷ thông số không chỉ đơn giản là nhân lên 10 lần. Nhiều rủi ro, vấn đề kỹ thuật không thể giải quyết được bằng quyết tâm, giàu có và sẵn sàng chấp nhận rủi ro, đây là điều mà ai cũng sợ và cũng là một trong những lý do khiến cho đến nay có rất ít cơ sở đạt được điểm 100 - mô hình tỷ đô.
Hỏi: Một đặc điểm khác của GLM là tiết kiệm năng lượng tính toán và cũng có thể sử dụng chip nội địa Trung Quốc. Tính năng này đạt được như thế nào?
Zhang Peng: Đây là cái gọi là “con nhà nghèo làm giàu sớm”. Khi chúng tôi phát triển mô hình quy mô lớn vào cuối năm 2020 hoặc đầu năm 2021, chúng tôi không có đủ sức mạnh tính toán nên phải vay mượn từ mọi nơi. Sức mạnh tính toán mượn phải được khai thác từng chút một và phân bổ cho nghiên cứu và kỹ thuật.
Vì vậy, tất nhiên chúng tôi rất lo ngại về sự lãng phí tài nguyên. Ngoài việc huấn luyện, mô hình khi đó còn thực hiện tối ưu hóa thuật toán và thực hiện nhiều công việc phụ trợ để tăng tốc độ lượng tử hóa và nén. Mục đích của những nỗ lực này là giảm chi phí và cho phép mọi người sử dụng nó tốt hơn.
Và chúng ta phải tin chắc rằng mình có thể làm được điều này, nếu không nguồn lực của chúng ta sẽ không dày như các công ty nước ngoài và chúng ta sẽ bắt đầu muộn hơn những công ty khác. Với tiền đề là chúng ta không giỏi bằng những người khác, làm sao chúng ta có thể bắt kịp nếu không thực hiện một số đổi mới?
Hỏi: Được hỗ trợ bởi Đại học Thanh Hoa, sự phát triển của Zhipu ở Trung Quốc giống như “niềm tự hào từ trên trời rơi xuống”, trong ba năm qua, Zhipu có gặp phải thời điểm u ám trong quá trình phát triển không?
Zhang Peng: Chúng tôi không nghĩ mình là thiên tài. Khi tôi mới bắt đầu khởi nghiệp và trò chuyện với các nhà đầu tư, một trong những câu hỏi lớn nhất của họ là: “Các bạn mới ra trường, toàn bộ đội ngũ khởi nghiệp đều không còn trẻ. Làm sao bạn có thể thành công? Không ai có kinh nghiệm trên thị trường hay khởi nghiệp, vậy có thể thành công được không?” Thực sự lúc đầu gặp phải những vấn đề này cũng khá khó khăn.
Hỏi: Vậy không giống như những gì thế giới bên ngoài tưởng tượng, Khoa Đại học Thanh Hoa không có nhiều tiền thưởng trước mặt các nhà đầu tư?
Zhang Peng: “Đại học Thanh Hoa” có thể là lớp kem trên chiếc bánh. Nó không thể là tất cả và cuối cùng của một công ty khởi nghiệp, hay thậm chí là một trong ba điều quan trọng nhất của bạn. Đối với những gì chúng tôi muốn làm, nguồn lực ban đầu thực sự rất eo hẹp.
AI không nhằm mục đích đập vỡ những chiếc đinh hiện có
Hỏi: Từ những điều trên, tính chất của Zhipu AI vẫn có phần giống với OpenAI, một công ty khởi nghiệp tập trung vào công nghệ và nghiên cứu và dựa vào công nghệ để giành vị trí đầu tiên. Nhưng anh đã nhấn mạnh trong một cuộc phỏng vấn trước rằng Zhipu không phải là phiên bản tiếng Trung của OpenAI, tại sao anh lại nói như vậy?
Zhang Peng: Tôi muốn sửa lại cách giải thích bên ngoài ở đây. Theo quan điểm của tôi, những lựa chọn và quyết định của chúng tôi theo nhiều hướng có phần giống với OpenAI. Điều tôi đã nói trước đây là đừng tập trung vào OpenAI để đạt được các mục tiêu theo từng giai đoạn. Nói cách khác, đừng định nghĩa những gì chúng tôi làm là phiên bản tiếng Trung của ChatGPT. Trong mắt chúng tôi, ChatGPT chỉ là một thành tựu theo từng giai đoạn. Đó không phải là mục tiêu cuối cùng của chúng tôi.
Mục tiêu cuối cùng của chúng tôi rất gần với OpenAI, đó là đạt được trí tuệ nhân tạo nói chung. Suy cho cùng, OpenAI vẫn đi trước chúng ta nên trong nhiều lựa chọn, bước đầu tiên của chúng ta là học hỏi với tinh thần cởi mở. Họ đã thực hiện rất nhiều đổi mới và nếu chúng tôi thấy điều đó hợp lý, chúng tôi sẽ tìm ra cách để thực hiện.
Hỏi: Zhipu và OpenAI có mục tiêu tương tự nhau là hiện thực hóa trí tuệ nhân tạo nói chung (AGI). Định nghĩa của anh về AGI là gì? Bây giờ chúng ta có những mô hình ngôn ngữ lớn xuất hiện với rất nhiều trí tuệ, anh nghĩ điểm đột phá tiếp theo của trí tuệ nhân tạo nói chung sẽ ở đâu?
Zhang Peng: Trí tuệ nhân tạo nói chung có những cách hiểu khác nhau trong mắt các chuyên gia và học giả khác nhau. Thật khó để nói định nghĩa cụ thể của AGI là gì. Nhưng tôi tin vào một cách miêu tả đơn giản hơn: so sánh mọi người. Giống như bài kiểm tra Turing, thông qua định nghĩa của khoa học hành vi, con người có thể nói với máy móc và con người thông qua đối thoại (nếu con người không phân biệt được đâu là máy, đâu là con người thì có nghĩa là máy đã vượt qua bài kiểm tra).
AI hiện tại đã vượt qua "bài kiểm tra Turing" từ lâu, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề như dễ bị ảo giác và từ vựng độc hại, năng lực logic không đủ. Những điều này cũng phụ thuộc vào giải pháp của các vấn đề kỹ thuật.
Tôi nghĩ có một số hướng quan trọng trong tương lai:
Một là đa phương thức. Trí thông minh của con người bao gồm nhiều khả năng như thị giác, thính giác, v.v. Chúng tôi đang cố gắng tích hợp những khả năng này với các mô hình lớn. Đây là một hướng đi rất quan trọng cho tương lai.
Thứ hai, như Sequoia Capital đã nói trong bài báo “Màn thứ hai của Generative AI”, câu chuyện về AI có tính sáng tạo đã bước vào màn thứ hai. Cái gọi là hành động thứ hai là ứng dụng. Giờ đây, mô hình lớn đã bước đầu phát triển khả năng trí tuệ và có các kỹ năng giao tiếp cơ bản giữa các cá nhân. Nhưng làm thế nào để sử dụng nó trong thực tế để tạo ra giá trị thực và làm thế nào để làm được điều này vẫn chưa có câu trả lời.
Thứ ba, nếu chúng ta có thể đạt được những điều trên, bước tiếp theo chúng ta nên xem xét là liệu AI không chỉ có thể đạt đến trình độ của con người mà còn vượt qua con người hay không. Đó chính là sự xuất hiện của Super Intelligence (siêu trí tuệ nhân tạo).
Hỏi: Vừa rồi chúng ta đang nói về việc triển khai và công nghệ, đây là hai chân của Zhipu. Đã hơn nửa năm kể từ khi các mô hình ngôn ngữ lớn bắt đầu gây sóng gió ở Trung Quốc, tôi muốn biết mục tiêu của hai chân dài này trong tương lai là gì?
Zhang Peng: Có một mục tiêu tương đối trừu tượng, đó là sử dụng khả năng của các mô hình lớn để thực sự tạo ra một số ứng dụng có giá trị lớn hơn. Đối với người tiêu dùng, đó là tạo ra một Siêu ứng dụng.
Về phía doanh nghiệp, nó mang lại giá trị lớn hơn cho khách hàng trong các tình huống ứng dụng. Điều mà chúng ta thường nhắc đến là “giảm chi phí và nâng cao hiệu quả”, sau này tôi sẽ nói thêm hai từ, gọi là “cải tiến chất lượng” để nâng cao chất lượng và “đổi mới”.
Gần đây tôi đã trò chuyện với những người trong ngành và nảy ra những ý tưởng mới. Mọi người đều nghĩ rằng một mô hình lớn giống như một chiếc búa mạnh mẽ. Có người từng cho rằng một chiếc búa có thể bẻ gãy hết những chiếc đinh ban đầu. Hóa ra mọi thứ đều có thể làm lại được với AI phải không? Nhưng tôi nhấn mạnh hơn, đừng đập bỏ tất cả những chiếc đinh hiện có, lợi ích cuối cùng vẫn sẽ có giá trị như trước.
Ngoài công dụng để đập vỡ những chiếc đinh ban đầu, búa còn có một khả năng khác: có thể dùng để đập vỡ tường và trần nhà. Khi tạo một cái lỗ, bạn sẽ thấy có nhiều không gian hơn và nhiều đinh hơn.
Hỏi: Để tạo ra một cái gì đó mới?
Zhang Peng: Đúng vậy. Phải có những điều mới và không gian mới. Đây là lý do tại sao chúng tôi đánh giá cao những cơ hội do làn sóng đổi mới công nghệ này mang lại.
Hỏi: Anh có thể giải thích cụ thể “cái mới” là thế nào không?
Zhang Peng: Có một số dấu hiệu xuất hiện ở giai đoạn này. Nhưng hơn thế nữa vẫn đòi hỏi toàn bộ hệ sinh thái, các đối tác bao gồm cả khách hàng phải cùng nhau khám phá và tìm ra những khả năng mới. Điều này cũng liên quan đến vấn đề nhận thức. Sự chú ý của mọi người không thể đổ dồn vào những chiếc đinh đã được biết đến này, không ai muốn nghĩ đến việc liệu có khả năng định vị mới hay không. Hoặc liệu chúng ta có thể phá bỏ bức tường này và làm cho thế giới thực tốt đẹp hơn và không gian rộng lớn hơn không?
Hỏi: Tại Thung lũng Silicon vào nửa cuối năm nay, ngoài AIGC (nội dung do AI tạo ra), điều được nhắc đến nhiều nhất là AI Agent (tác nhân thông minh AI, cho phép AI mô phỏng hành vi và quá trình ra quyết định của con người). Bạn nghĩ gì về các đặc vụ AI? Liệu đây có phải là hướng đi quan trọng hơn để “phá tường”?
Zhang Peng: Tình báo chắc chắn là một lĩnh vực quan trọng từ góc độ kỹ thuật. Nhưng nó vẫn là cái gì đó mới ở cấp độ kỹ thuật, nó không tạo ra thị trường mới hay tạo ra nhu cầu mới như tôi vừa nói. Chúng ta vẫn phải suy nghĩ về những gì công nghệ này có thể tạo ra.
“Đừng trở nên xấu xa”
Hỏi: Zhipu AI sẽ hoàn thành mô hình 100 tỷ vào năm 2022 Vào tháng 8 năm 2022, Zhipu đã phát hành mẫu GLM-130B dày đặc song ngữ có độ chính xác cao. Ngay sau đó, vào ngày 30 tháng 11, ChatGPT đã được phát hành, điều này đã khơi dậy niềm đam mê và theo đuổi AI của mọi người. Sau khi ChatGPT ra mắt, nh có nhận ra rằng khoảnh khắc AI được nhiều người mong đợi sắp xảy ra không?
Zhang Peng: Vào tháng 8 năm 2022, khi Zhipu tung ra mô hình quy mô lớn cấp 100 tỷ, chúng tôi đã có dự đoán nội bộ rằng nó sẽ bùng phát trong vòng nửa năm hoặc không quá một năm, tức là vào cuối năm 2022 hoặc đầu năm 2023.
Đây là quy luật khách quan của công nghệ. Khi công nghệ đã phát triển đến một mức nhất định thì toàn bộ năng lượng tích lũy sẽ tiếp tục bùng nổ. Chỉ cần có dữ liệu và các yếu tố khách quan như vậy, chúng ta có thể dự đoán được xu hướng trong tương lai.
Hỏi: Theo dự đoán về “sự bùng phát” mà anh đang nói đến, ý anh là AI, giống như những gì ChatGPT mang lại, có thể ảnh hưởng đến hiểu biết của công chúng về các công nghệ mới phải không?
Zhang Peng: Đúng vậy, nó không chỉ nằm trong tay các nhà phát triển mà còn lọt vào mắt công chúng với những ứng dụng thực tế. Sau khi ChatGPT ra mắt, tôi đã nói đùa rằng nó đã giúp ích cho chúng tôi. Vào tháng 8 năm ngoái, chúng tôi đã phát hành GLM-130B và bắt đầu vòng tài trợ mới vào tháng 10. Vào thời điểm đó, tôi đang trò chuyện với nhiều nhà đầu tư và những người khác sẽ hỏi: "Thứ này của bạn có vẻ khá tốt, nhưng nó có thể làm được gì và bạn có thể kiếm tiền bằng cách nào?" Sau đó ChatGPT của OpenAI xuất hiện trực tuyến và giúp chúng tôi trả lời những câu hỏi này.
Hỏi: Sau năm được quan tâm và giáo dục này, liệu hiểu biết của các công ty về mô hình lớn bây giờ có khác so với hồi đầu năm không?
Zhang Peng: Cần phải nói rằng chúng ta tiếp xúc và hợp tác với khách hàng càng sớm thì sự hiểu biết về AI của chúng ta sẽ càng lâu dài. Các nhà sản xuất Internet có thể nhạy cảm hơn với điểm này. Vì logic tính toán giá trị của bản thân là nhìn về tương lai, họ có thể đốt tiền hoặc mất tiền nhưng tuyệt đối không được phép bỏ lỡ.
Bởi vì một khi đã bỏ lỡ, có thể sẽ bỏ lỡ một thời đại, khó có thể quay lại chiếm lấy bãi biển.
Hỏi: Nhìn lại, Zhipu sử dụng công nghệ tự phát triển của Trung Quốc và nó luôn được so sánh với OpenAI. Trong cuộc cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ về mô hình AI quy mô lớn, bạn nghĩ khoảng cách đến nay là bao xa?
Zhang Peng: Chúng tôi thừa nhận rằng vẫn còn khoảng cách với trình độ hàng đầu thế giới, nhưng chúng tôi tự tin sẽ bắt kịp khoảng cách này.
Hỏi: Quay trở lại trình độ cá nhân của nh, trong khoảng sáu tháng qua, mọi người đều bước vào trạng thái xen kẽ quá phấn khích và bình tĩnh về công nghệ. Làm thế nào để bạn cân bằng giữa sự phấn khích của thế giới bên ngoài và sự thận trọng về hướng đi có thể của sự vật?
Zhang Peng: Nếu tôi có thể mô tả nó bằng một từ thì đó là niềm tin. Tất nhiên, tin cậy có nghĩa là tin tưởng vào vấn đề này, những mô hình lớn phải là định hướng chung cho tương lai và có thể tạo ra giá trị lớn hơn. Niềm tin của chúng ta phải dựa trên sự hiểu biết và nghiên cứu về vấn đề này, không được cuồng tín hay không có cơ sở.
Hỏi: Sau bao nhiêu năm làm việc trong ngành trí tuệ nhân tạo, có chính sách hay mục tiêu nào giúp anh có thêm sức mạnh để tin tưởng không?
Zhang Peng: Tôi đang suy nghĩ một điều, nếu trí tuệ nhân tạo được đưa vào xã hội thực thì sẽ như thế nào? Mục tiêu cuối cùng là gì?
Câu trả lời rất đơn giản: làm cho xã hội hoặc con người trong đó trở nên tốt đẹp hơn. Ví dụ, công việc của mọi người dễ dàng hơn và họ có nhiều thời gian rảnh rỗi hơn để tận hưởng cuộc sống thay vì làm việc 996 mỗi ngày. Tôi đã nghĩ đến nhiều sản phẩm, chẳng hạn như trợ lý trí tuệ nhân tạo như trong phim. Những điều này có thể đạt được? Tôi nghĩ nó sẽ sớm thôi.
Tôi đã dùng một từ để mô tả giấc mơ này, đó là sự cộng sinh giữa con người và máy móc. Ví dụ, trong thế giới thực có thể có robot thông minh, thậm chí có robot hình người, những thiết bị thông minh này có thể giúp cuộc sống của bạn thuận tiện và tốt đẹp hơn. Người già không còn lo không có người đi cùng, đứa con một không còn lo không có người đi cùng. Trong tương lai, ngoài thế giới thực sẽ có sự chồng chất của thế giới ảo, liệu thế giới có tốt đẹp hơn không?
Hỏi: Tôi không có ý tra hỏi anh. Nhưng bản thân công nghệ cũng có thể mang lại những mặt tiêu cực. Anh sẽ lo lắng rằng sau khi có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người hơn, giống như Oppenheimer, tại một số nút then chốt, anh sẽ phải đứng trước lựa chọn để công nghệ phát triển hay nhấn nút tạm dừng. Nếu vậy, anh có tiếp tục hy vọng rằng công nghệ này sẽ tiếp tục phát triển không?
Zhang Peng: Chúng ta nên thận trọng nhất có thể vào lúc này. Có câu: Đừng làm điều ác, Đừng làm điều ác trong phạm vi hiểu biết của mình. Tất nhiên, đôi khi giống như Oppenheimer, mục đích ban đầu của ông không phải là làm điều ác. Vì vậy đôi khi hậu quả có thể không nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Nhưng chúng ta phải cố gắng hết sức để đảm bảo rằng vấn đề này đúng như mong muốn của người dân. Khi làm việc gì cũng phải cân nhắc kỹ mọi hậu quả.
Đây là chủ đề ồn ào nhất trong cộng đồng công nghệ Mỹ những ngày này. Dự đoán được mối đe dọa của trí tuệ nhân tạo, Biden đã yêu cầu nhiều cơ quan chính phủ Hoa Kỳ phát triển các tiêu chuẩn để ngăn chặn việc AI được sử dụng để tạo ra các mối đe dọa như vũ khí sinh học hoặc hạt nhân.
Bên kia đại dương, tại Trung Quốc, độ an toàn và giá trị của AI đã nhiều lần được nhắc đến trong làn sóng này.
Giám đốc điều hành Zhipu AI Zhang Peng đã có bài phát biểu quan trọng tại Diễn đàn cấp cao trí tuệ nhân tạo của Hội nghị kinh tế kỹ thuật số toàn cầu
Zhang Peng, Giám đốc điều hành của Zhipu AI, cũng đã suy nghĩ về những vấn đề này từ lâu: AI, một công nghệ hiện nằm ngoài tầm với của người bình thường, làm sao chúng ta có thể đánh giá chính xác giá trị của nó. Công ty của ông được Phòng thí nghiệm Kỹ thuật Tri thức (KEG) của Đại học Thanh Hoa ươm tạo và trở thành một trong những công ty ngôi sao AI của Trung Quốc vào năm 2023.
Năm nay, Zhipu AI nhận được khoản đầu tư 2,5 tỷ nhân dân tệ (hơn 8.400 tỷ đồng). Các nhà đầu tư bao gồm một số công ty lớn: Meituan, Ant, Alibaba và Tencent.
Không chỉ “nền tảng” của Đại học Thanh Hoa khiến các công ty Internet lớn cạnh tranh đầu tư. Điều đặc biệt nhất ở startup này là nó có con đường kỹ thuật khác với các tổ chức quốc tế hàng đầu, GLM (Mô hình ngôn ngữ chung), con đường tự nghiên cứu duy nhất của Trung Quốc.
Trở lại tháng 3 năm 2022. Một bài báo do bảy tác giả Trung Quốc đồng sáng tác đã được xuất bản, gây chấn động giới học thuật. Họ đã mạnh dạn chỉ ra trong bài báo rằng tất cả các khung mô hình đào tạo trước hiện tại đều có những sai sót riêng. Ví dụ: ChatGPT nổi tiếng hoạt động bằng cách dự đoán xác suất xuất hiện của các từ tiếp theo dựa trên từ trước đó và tạo ra câu trả lời. Đây là quá trình một chiều không có lợi cho việc hiểu ngôn ngữ của máy.
Khung mô hình Bard do gã khổng lồ đẳng cấp thế giới Google đề xuất là khoét rỗng một từ trong câu và để máy học cách điền vào chỗ trống. Nó không có lợi cho việc tạo ra câu trả lời một cách nhanh chóng.
"Chúng tôi đề xuất một mô hình ngôn ngữ chung (GLM) để giải quyết thách thức này". Trong bài báo, một cách tiếp cận mô hình lớn mới được đề xuất. Sau đó, vào tháng 8 năm 2022, Zhipu AI đã phát hành mẫu mã nguồn mở lớn GLM-130B có giá trị 130 tỷ tham số dựa trên GLM. Đây là mô hình lớn chủ đạo duy nhất ở châu Á được Stanford lựa chọn để đánh giá.
Mọi thứ đã được “đánh cược” đúng như số phận
Ba tháng sau, startup trẻ này thu hút nhiều sự chú ý với việc cho ra đời ChatGPT. Một số người mô tả đây là công ty Trung Quốc giống OpenAI nhất, có nền tảng nghiên cứu vững chắc và còn theo đuổi một điều gì đó xa hơn - làm cho máy móc suy nghĩ giống con người.
Đối mặt với sự chú ý mãnh liệt, Zhang Peng (Trương Bằng hay Trương Bành), người tốt nghiệp Đại học Thanh Hoa, tỏ ra bình tĩnh và quen với việc suy ngẫm. Anh nói rằng ngay từ giữa năm 2022, nhóm nghiên cứu đã đoán trước được sự bùng nổ do vòng công nghệ này mang lại. Tuy nhiên, mặc dù các mô hình AI lớn hiện nay có tốc độ lặp lại nhanh chóng nhưng chúng vẫn phải đối mặt với vấn đề làm thế nào để tạo ra giá trị mới.
Anh đã hình dung ra rất nhiều kịch bản. Zhang Peng cho biết, nếu một ngày, sự tiến bộ của AI thực sự buộc những người nắm giữ công nghệ phải đối mặt với sự lựa chọn của Oppenheimer, anh sẽ tuân thủ một nguyên tắc: Không làm điều ác.
"Dựa trên kiến thức hiện có của bạn, đừng làm điều ác".
Sau đây là cuộc trả lời phỏng vấn báo Trung Quốc của Zhang Peng, mình lược trích lại để tham khảo quan điểm của ông về AI cũng như định hướng của Zhipu AI, công ty trí tuệ nhân tạo Trung Quốc đang thu hút rất nhiều sự chú ý hiện nay:
TẤT CẢ trong các mô hình lớn
Hỏi: Từ khi bắt đầu kinh doanh vào năm 2019 đến nay, cảm xúc của anh trong những năm qua đã có những thay đổi gì? Đặc biệt, ngành công nghiệp AI đã đứng ngoài cuộc trong nhiều năm nhưng năm nay sự chú ý của mọi người lại đột nhiên tăng lên rất nhiều.
Zhang Peng: Cảm giác của tôi khác với bạn. Nhìn lại đất nước tôi, ngành trí tuệ nhân tạo bắt đầu gia nhập thị trường từ năm 2012 với sự trỗi dậy của “Bốn con hổ AI”. Nó mới được phát triển hơn mười năm nhưng tốc độ rất nhanh. Trong mắt tôi, lĩnh vực trí tuệ nhân tạo luôn là một quá trình phát triển nhanh chóng. Tất nhiên, ở trường, tôi thấy nhiều kết quả nghiên cứu hàng đầu thế giới hơn, có thể khác với thị trường trong nước.
Vì vậy, tôi không nghĩ AI là “ghế lạnh”. Tuy nhiên, sự xuất hiện của ChatGPT thực sự đã thay đổi một số thứ, cho phép ngành trí tuệ nhân tạo chuyển từ một tiến bộ công nghệ trong quá khứ sang toàn bộ ngành hiện đang chú ý đến AI. Đây là hai dòng. Hai dòng hội tụ để tạo thành tình hình hiện tại.
Hỏi: Từ góc độ đầu tư mà tôi ưa thích, đầu tư vào lĩnh vực AI quả thực đang nóng hơn trong năm nay. Nhìn lại ba năm trước, vào tháng11/2022, ChatGPT-3 đã được ra mắt, đây là một sự kiện lớn thu hút sự chú ý của giới học thuật và giới công nghiệp. Ngày này tình cờ là ngày kỷ niệm đầu tiên thành lập Zhipu AI. “Sinh nhật” trùng với thời điểm ra mắt GPT-3, liệu có thay đổi được số phận của Zhipu AI?
Zhang Peng: Khi chúng tôi bắt đầu nghiên cứu ngành AI vào năm 2016 và 2017, chúng tôi đã thảo luận về những việc nên làm. Thế hệ công nghệ AI trước đây (tức là các mô hình công nghiệp lớn) không phải là điều chúng tôi mong muốn vì chúng tôi đã thấy trước mức trần kỹ thuật. Chắc chắn rồi, vào khoảng năm 2018 và 2019, các công ty AI đã đạt đến mức trần phát triển và rơi vào tình trạng tắc nghẽn.
Zhipu được thành lập vào năm 2019. Ý tưởng rõ ràng của chúng tôi là xây dựng thế hệ trí tuệ nhân tạo tiếp theo. Đây là những gì Viện sĩ Zhang Bo, trưởng khoa danh dự của Viện Trí tuệ nhân tạo thuộc Đại học Thanh Hoa, nói về sự cần thiết phải phát triển thế hệ trí tuệ nhân tạo thứ ba - "trí tuệ nhận thức". Khi trò chuyện với Viện sĩ Zhang Bo, chúng tôi muốn làm rõ một điều, định hướng tương lai của AI phải có hai chân: một là dựa trên dữ liệu và một là dựa trên tri thức. Từ khi chuẩn bị khởi nghiệp cho đến năm 2020, chúng tôi đã sử dụng nhiều công nghệ khác nhau trong khuôn khổ này, chẳng hạn như mô hình học thông tin, khai thác dữ liệu và đào tạo, để thúc đẩy triển khai trí tuệ nhận thức.
Năm 2020, kỷ niệm một năm thành lập Zhipu trùng với thời điểm phát hành GPT-3. Vào ngày hôm đó, chúng tôi đã mời Viện sĩ Zhang Bo và những người khác thảo luận xem liệu mô hình lớn mà GPT-3 đại diện có phải là giải pháp khả thi cho trí tuệ nhận thức mà chúng tôi đang theo đuổi hay không.
Sau đó chúng tôi đã thực hiện một số thí nghiệm quy mô nhỏ và đạt được một số kết quả. Nhưng đến đầu năm 2021, chúng tôi nhận thấy rằng những người chơi hàng đầu thế giới đã vượt xa chúng tôi. Bởi vì chúng ta đang tạo ra thế hệ công nghệ tiếp theo, nếu nó không đạt yêu cầu thì vẫn chưa tốt, chúng ta nên hướng tới việc bắt kịp những công nghệ tiên tiến nhất. Vì vậy, chúng ta bắt đầu cân nhắc việc đầu tư nguồn lực để xây dựng một thế giới- mô hình cấp 100 tỷ tương tự GPT-3.
Vào thời điểm đó, vấn đề được thảo luận nhiều nhất trong công ty là liệu có nên đầu tư nhiều tiền như vậy và xây dựng một mô hình lớn nhưng không thể đảm bảo thành công hay không. Sau khi đánh giá điểm mạnh của mình, cuối cùng chúng tôi quyết định mạo hiểm một chút. Lý do quan trọng nhất để đầu tư là chúng tôi tin chắc rằng các mô hình AI lớn sẽ rất quan trọng trong tương lai.
Vào thời điểm đó, rất ít người ở Trung Quốc biết điều này. Chưa kể đến các công ty khởi nghiệp, có lẽ chỉ có một vài công ty lớn.
Hỏi: Anh vừa nói rằng anh muốn điểm chuẩn GPT-3. Điều đặc biệt nhất của Zhipu AI chính là con đường GLM. Vào thời điểm đó, người ta có xác định rằng con đường bạn muốn đi khác với Google và OpenAI và dựa trên con đường GLM do người Trung Quốc phát triển độc lập không?
Zhang Peng: Đúng vậy. Khi chúng tôi đầu tư rất nhiều tiền để xây dựng mô hình trị giá 100 tỷ, chúng tôi đã hoàn thành việc nghiên cứu thuật toán. Con đường của GLM đã được xác minh thành công trên hàng chục tỷ mô hình, điểm khác biệt là chúng tôi chưa xác minh mô hình hàng chục tỷ tham số, chúng tôi không chắc liệu GLM có thể cho phép chúng tôi vượt qua mức GPT-3 hay không.
Hỏi: Từ quan điểm này, hàng chục tỷ mô hình cấp tham số là chi phí có thể chấp nhận được đối với nhiều công ty khởi nghiệp. Nhưng nếu đạt đến thông số cấp 100 tỷ thì đây sẽ là một khó khăn tăng vọt và sẽ là thời điểm quan trọng đối với một công ty.
Zhang Peng: Vâng, một là cách công ty đưa ra quyết định từ cấp độ hoạt động và liệu có nên chấp nhận rủi ro này hay không.
Ở một cấp độ khác lớn hơn, độ khó của việc nghiên cứu và phát triển từ hàng chục tỷ đến hàng trăm tỷ thông số không chỉ đơn giản là nhân lên 10 lần. Nhiều rủi ro, vấn đề kỹ thuật không thể giải quyết được bằng quyết tâm, giàu có và sẵn sàng chấp nhận rủi ro, đây là điều mà ai cũng sợ và cũng là một trong những lý do khiến cho đến nay có rất ít cơ sở đạt được điểm 100 - mô hình tỷ đô.
Hỏi: Một đặc điểm khác của GLM là tiết kiệm năng lượng tính toán và cũng có thể sử dụng chip nội địa Trung Quốc. Tính năng này đạt được như thế nào?
Zhang Peng: Đây là cái gọi là “con nhà nghèo làm giàu sớm”. Khi chúng tôi phát triển mô hình quy mô lớn vào cuối năm 2020 hoặc đầu năm 2021, chúng tôi không có đủ sức mạnh tính toán nên phải vay mượn từ mọi nơi. Sức mạnh tính toán mượn phải được khai thác từng chút một và phân bổ cho nghiên cứu và kỹ thuật.
Vì vậy, tất nhiên chúng tôi rất lo ngại về sự lãng phí tài nguyên. Ngoài việc huấn luyện, mô hình khi đó còn thực hiện tối ưu hóa thuật toán và thực hiện nhiều công việc phụ trợ để tăng tốc độ lượng tử hóa và nén. Mục đích của những nỗ lực này là giảm chi phí và cho phép mọi người sử dụng nó tốt hơn.
Và chúng ta phải tin chắc rằng mình có thể làm được điều này, nếu không nguồn lực của chúng ta sẽ không dày như các công ty nước ngoài và chúng ta sẽ bắt đầu muộn hơn những công ty khác. Với tiền đề là chúng ta không giỏi bằng những người khác, làm sao chúng ta có thể bắt kịp nếu không thực hiện một số đổi mới?
Hỏi: Được hỗ trợ bởi Đại học Thanh Hoa, sự phát triển của Zhipu ở Trung Quốc giống như “niềm tự hào từ trên trời rơi xuống”, trong ba năm qua, Zhipu có gặp phải thời điểm u ám trong quá trình phát triển không?
Zhang Peng: Chúng tôi không nghĩ mình là thiên tài. Khi tôi mới bắt đầu khởi nghiệp và trò chuyện với các nhà đầu tư, một trong những câu hỏi lớn nhất của họ là: “Các bạn mới ra trường, toàn bộ đội ngũ khởi nghiệp đều không còn trẻ. Làm sao bạn có thể thành công? Không ai có kinh nghiệm trên thị trường hay khởi nghiệp, vậy có thể thành công được không?” Thực sự lúc đầu gặp phải những vấn đề này cũng khá khó khăn.
Hỏi: Vậy không giống như những gì thế giới bên ngoài tưởng tượng, Khoa Đại học Thanh Hoa không có nhiều tiền thưởng trước mặt các nhà đầu tư?
Zhang Peng: “Đại học Thanh Hoa” có thể là lớp kem trên chiếc bánh. Nó không thể là tất cả và cuối cùng của một công ty khởi nghiệp, hay thậm chí là một trong ba điều quan trọng nhất của bạn. Đối với những gì chúng tôi muốn làm, nguồn lực ban đầu thực sự rất eo hẹp.
AI không nhằm mục đích đập vỡ những chiếc đinh hiện có
Hỏi: Từ những điều trên, tính chất của Zhipu AI vẫn có phần giống với OpenAI, một công ty khởi nghiệp tập trung vào công nghệ và nghiên cứu và dựa vào công nghệ để giành vị trí đầu tiên. Nhưng anh đã nhấn mạnh trong một cuộc phỏng vấn trước rằng Zhipu không phải là phiên bản tiếng Trung của OpenAI, tại sao anh lại nói như vậy?
Zhang Peng: Tôi muốn sửa lại cách giải thích bên ngoài ở đây. Theo quan điểm của tôi, những lựa chọn và quyết định của chúng tôi theo nhiều hướng có phần giống với OpenAI. Điều tôi đã nói trước đây là đừng tập trung vào OpenAI để đạt được các mục tiêu theo từng giai đoạn. Nói cách khác, đừng định nghĩa những gì chúng tôi làm là phiên bản tiếng Trung của ChatGPT. Trong mắt chúng tôi, ChatGPT chỉ là một thành tựu theo từng giai đoạn. Đó không phải là mục tiêu cuối cùng của chúng tôi.
Mục tiêu cuối cùng của chúng tôi rất gần với OpenAI, đó là đạt được trí tuệ nhân tạo nói chung. Suy cho cùng, OpenAI vẫn đi trước chúng ta nên trong nhiều lựa chọn, bước đầu tiên của chúng ta là học hỏi với tinh thần cởi mở. Họ đã thực hiện rất nhiều đổi mới và nếu chúng tôi thấy điều đó hợp lý, chúng tôi sẽ tìm ra cách để thực hiện.
Hỏi: Zhipu và OpenAI có mục tiêu tương tự nhau là hiện thực hóa trí tuệ nhân tạo nói chung (AGI). Định nghĩa của anh về AGI là gì? Bây giờ chúng ta có những mô hình ngôn ngữ lớn xuất hiện với rất nhiều trí tuệ, anh nghĩ điểm đột phá tiếp theo của trí tuệ nhân tạo nói chung sẽ ở đâu?
Zhang Peng: Trí tuệ nhân tạo nói chung có những cách hiểu khác nhau trong mắt các chuyên gia và học giả khác nhau. Thật khó để nói định nghĩa cụ thể của AGI là gì. Nhưng tôi tin vào một cách miêu tả đơn giản hơn: so sánh mọi người. Giống như bài kiểm tra Turing, thông qua định nghĩa của khoa học hành vi, con người có thể nói với máy móc và con người thông qua đối thoại (nếu con người không phân biệt được đâu là máy, đâu là con người thì có nghĩa là máy đã vượt qua bài kiểm tra).
AI hiện tại đã vượt qua "bài kiểm tra Turing" từ lâu, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề như dễ bị ảo giác và từ vựng độc hại, năng lực logic không đủ. Những điều này cũng phụ thuộc vào giải pháp của các vấn đề kỹ thuật.
Tôi nghĩ có một số hướng quan trọng trong tương lai:
Một là đa phương thức. Trí thông minh của con người bao gồm nhiều khả năng như thị giác, thính giác, v.v. Chúng tôi đang cố gắng tích hợp những khả năng này với các mô hình lớn. Đây là một hướng đi rất quan trọng cho tương lai.
Thứ hai, như Sequoia Capital đã nói trong bài báo “Màn thứ hai của Generative AI”, câu chuyện về AI có tính sáng tạo đã bước vào màn thứ hai. Cái gọi là hành động thứ hai là ứng dụng. Giờ đây, mô hình lớn đã bước đầu phát triển khả năng trí tuệ và có các kỹ năng giao tiếp cơ bản giữa các cá nhân. Nhưng làm thế nào để sử dụng nó trong thực tế để tạo ra giá trị thực và làm thế nào để làm được điều này vẫn chưa có câu trả lời.
Thứ ba, nếu chúng ta có thể đạt được những điều trên, bước tiếp theo chúng ta nên xem xét là liệu AI không chỉ có thể đạt đến trình độ của con người mà còn vượt qua con người hay không. Đó chính là sự xuất hiện của Super Intelligence (siêu trí tuệ nhân tạo).
Hỏi: Vừa rồi chúng ta đang nói về việc triển khai và công nghệ, đây là hai chân của Zhipu. Đã hơn nửa năm kể từ khi các mô hình ngôn ngữ lớn bắt đầu gây sóng gió ở Trung Quốc, tôi muốn biết mục tiêu của hai chân dài này trong tương lai là gì?
Zhang Peng: Có một mục tiêu tương đối trừu tượng, đó là sử dụng khả năng của các mô hình lớn để thực sự tạo ra một số ứng dụng có giá trị lớn hơn. Đối với người tiêu dùng, đó là tạo ra một Siêu ứng dụng.
Về phía doanh nghiệp, nó mang lại giá trị lớn hơn cho khách hàng trong các tình huống ứng dụng. Điều mà chúng ta thường nhắc đến là “giảm chi phí và nâng cao hiệu quả”, sau này tôi sẽ nói thêm hai từ, gọi là “cải tiến chất lượng” để nâng cao chất lượng và “đổi mới”.
Gần đây tôi đã trò chuyện với những người trong ngành và nảy ra những ý tưởng mới. Mọi người đều nghĩ rằng một mô hình lớn giống như một chiếc búa mạnh mẽ. Có người từng cho rằng một chiếc búa có thể bẻ gãy hết những chiếc đinh ban đầu. Hóa ra mọi thứ đều có thể làm lại được với AI phải không? Nhưng tôi nhấn mạnh hơn, đừng đập bỏ tất cả những chiếc đinh hiện có, lợi ích cuối cùng vẫn sẽ có giá trị như trước.
Ngoài công dụng để đập vỡ những chiếc đinh ban đầu, búa còn có một khả năng khác: có thể dùng để đập vỡ tường và trần nhà. Khi tạo một cái lỗ, bạn sẽ thấy có nhiều không gian hơn và nhiều đinh hơn.
Hỏi: Để tạo ra một cái gì đó mới?
Zhang Peng: Đúng vậy. Phải có những điều mới và không gian mới. Đây là lý do tại sao chúng tôi đánh giá cao những cơ hội do làn sóng đổi mới công nghệ này mang lại.
Hỏi: Anh có thể giải thích cụ thể “cái mới” là thế nào không?
Zhang Peng: Có một số dấu hiệu xuất hiện ở giai đoạn này. Nhưng hơn thế nữa vẫn đòi hỏi toàn bộ hệ sinh thái, các đối tác bao gồm cả khách hàng phải cùng nhau khám phá và tìm ra những khả năng mới. Điều này cũng liên quan đến vấn đề nhận thức. Sự chú ý của mọi người không thể đổ dồn vào những chiếc đinh đã được biết đến này, không ai muốn nghĩ đến việc liệu có khả năng định vị mới hay không. Hoặc liệu chúng ta có thể phá bỏ bức tường này và làm cho thế giới thực tốt đẹp hơn và không gian rộng lớn hơn không?
Hỏi: Tại Thung lũng Silicon vào nửa cuối năm nay, ngoài AIGC (nội dung do AI tạo ra), điều được nhắc đến nhiều nhất là AI Agent (tác nhân thông minh AI, cho phép AI mô phỏng hành vi và quá trình ra quyết định của con người). Bạn nghĩ gì về các đặc vụ AI? Liệu đây có phải là hướng đi quan trọng hơn để “phá tường”?
Zhang Peng: Tình báo chắc chắn là một lĩnh vực quan trọng từ góc độ kỹ thuật. Nhưng nó vẫn là cái gì đó mới ở cấp độ kỹ thuật, nó không tạo ra thị trường mới hay tạo ra nhu cầu mới như tôi vừa nói. Chúng ta vẫn phải suy nghĩ về những gì công nghệ này có thể tạo ra.
“Đừng trở nên xấu xa”
Hỏi: Zhipu AI sẽ hoàn thành mô hình 100 tỷ vào năm 2022 Vào tháng 8 năm 2022, Zhipu đã phát hành mẫu GLM-130B dày đặc song ngữ có độ chính xác cao. Ngay sau đó, vào ngày 30 tháng 11, ChatGPT đã được phát hành, điều này đã khơi dậy niềm đam mê và theo đuổi AI của mọi người. Sau khi ChatGPT ra mắt, nh có nhận ra rằng khoảnh khắc AI được nhiều người mong đợi sắp xảy ra không?
Zhang Peng: Vào tháng 8 năm 2022, khi Zhipu tung ra mô hình quy mô lớn cấp 100 tỷ, chúng tôi đã có dự đoán nội bộ rằng nó sẽ bùng phát trong vòng nửa năm hoặc không quá một năm, tức là vào cuối năm 2022 hoặc đầu năm 2023.
Đây là quy luật khách quan của công nghệ. Khi công nghệ đã phát triển đến một mức nhất định thì toàn bộ năng lượng tích lũy sẽ tiếp tục bùng nổ. Chỉ cần có dữ liệu và các yếu tố khách quan như vậy, chúng ta có thể dự đoán được xu hướng trong tương lai.
Hỏi: Theo dự đoán về “sự bùng phát” mà anh đang nói đến, ý anh là AI, giống như những gì ChatGPT mang lại, có thể ảnh hưởng đến hiểu biết của công chúng về các công nghệ mới phải không?
Zhang Peng: Đúng vậy, nó không chỉ nằm trong tay các nhà phát triển mà còn lọt vào mắt công chúng với những ứng dụng thực tế. Sau khi ChatGPT ra mắt, tôi đã nói đùa rằng nó đã giúp ích cho chúng tôi. Vào tháng 8 năm ngoái, chúng tôi đã phát hành GLM-130B và bắt đầu vòng tài trợ mới vào tháng 10. Vào thời điểm đó, tôi đang trò chuyện với nhiều nhà đầu tư và những người khác sẽ hỏi: "Thứ này của bạn có vẻ khá tốt, nhưng nó có thể làm được gì và bạn có thể kiếm tiền bằng cách nào?" Sau đó ChatGPT của OpenAI xuất hiện trực tuyến và giúp chúng tôi trả lời những câu hỏi này.
Hỏi: Sau năm được quan tâm và giáo dục này, liệu hiểu biết của các công ty về mô hình lớn bây giờ có khác so với hồi đầu năm không?
Zhang Peng: Cần phải nói rằng chúng ta tiếp xúc và hợp tác với khách hàng càng sớm thì sự hiểu biết về AI của chúng ta sẽ càng lâu dài. Các nhà sản xuất Internet có thể nhạy cảm hơn với điểm này. Vì logic tính toán giá trị của bản thân là nhìn về tương lai, họ có thể đốt tiền hoặc mất tiền nhưng tuyệt đối không được phép bỏ lỡ.
Bởi vì một khi đã bỏ lỡ, có thể sẽ bỏ lỡ một thời đại, khó có thể quay lại chiếm lấy bãi biển.
Hỏi: Nhìn lại, Zhipu sử dụng công nghệ tự phát triển của Trung Quốc và nó luôn được so sánh với OpenAI. Trong cuộc cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ về mô hình AI quy mô lớn, bạn nghĩ khoảng cách đến nay là bao xa?
Zhang Peng: Chúng tôi thừa nhận rằng vẫn còn khoảng cách với trình độ hàng đầu thế giới, nhưng chúng tôi tự tin sẽ bắt kịp khoảng cách này.
Hỏi: Quay trở lại trình độ cá nhân của nh, trong khoảng sáu tháng qua, mọi người đều bước vào trạng thái xen kẽ quá phấn khích và bình tĩnh về công nghệ. Làm thế nào để bạn cân bằng giữa sự phấn khích của thế giới bên ngoài và sự thận trọng về hướng đi có thể của sự vật?
Zhang Peng: Nếu tôi có thể mô tả nó bằng một từ thì đó là niềm tin. Tất nhiên, tin cậy có nghĩa là tin tưởng vào vấn đề này, những mô hình lớn phải là định hướng chung cho tương lai và có thể tạo ra giá trị lớn hơn. Niềm tin của chúng ta phải dựa trên sự hiểu biết và nghiên cứu về vấn đề này, không được cuồng tín hay không có cơ sở.
Hỏi: Sau bao nhiêu năm làm việc trong ngành trí tuệ nhân tạo, có chính sách hay mục tiêu nào giúp anh có thêm sức mạnh để tin tưởng không?
Zhang Peng: Tôi đang suy nghĩ một điều, nếu trí tuệ nhân tạo được đưa vào xã hội thực thì sẽ như thế nào? Mục tiêu cuối cùng là gì?
Câu trả lời rất đơn giản: làm cho xã hội hoặc con người trong đó trở nên tốt đẹp hơn. Ví dụ, công việc của mọi người dễ dàng hơn và họ có nhiều thời gian rảnh rỗi hơn để tận hưởng cuộc sống thay vì làm việc 996 mỗi ngày. Tôi đã nghĩ đến nhiều sản phẩm, chẳng hạn như trợ lý trí tuệ nhân tạo như trong phim. Những điều này có thể đạt được? Tôi nghĩ nó sẽ sớm thôi.
Tôi đã dùng một từ để mô tả giấc mơ này, đó là sự cộng sinh giữa con người và máy móc. Ví dụ, trong thế giới thực có thể có robot thông minh, thậm chí có robot hình người, những thiết bị thông minh này có thể giúp cuộc sống của bạn thuận tiện và tốt đẹp hơn. Người già không còn lo không có người đi cùng, đứa con một không còn lo không có người đi cùng. Trong tương lai, ngoài thế giới thực sẽ có sự chồng chất của thế giới ảo, liệu thế giới có tốt đẹp hơn không?
Hỏi: Tôi không có ý tra hỏi anh. Nhưng bản thân công nghệ cũng có thể mang lại những mặt tiêu cực. Anh sẽ lo lắng rằng sau khi có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người hơn, giống như Oppenheimer, tại một số nút then chốt, anh sẽ phải đứng trước lựa chọn để công nghệ phát triển hay nhấn nút tạm dừng. Nếu vậy, anh có tiếp tục hy vọng rằng công nghệ này sẽ tiếp tục phát triển không?
Zhang Peng: Chúng ta nên thận trọng nhất có thể vào lúc này. Có câu: Đừng làm điều ác, Đừng làm điều ác trong phạm vi hiểu biết của mình. Tất nhiên, đôi khi giống như Oppenheimer, mục đích ban đầu của ông không phải là làm điều ác. Vì vậy đôi khi hậu quả có thể không nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Nhưng chúng ta phải cố gắng hết sức để đảm bảo rằng vấn đề này đúng như mong muốn của người dân. Khi làm việc gì cũng phải cân nhắc kỹ mọi hậu quả.
Theo VN review
