Hơn 3 thập kỷ sau khi những cỗ máy nuôi thú Tamagotchi làm mưa làm gió khắp thế giới, tình cảm mà chúng ta dành cho thú ảo đang được đem ra khai thác theo một cách độc hại và nguy hiểm.
Bạn còn nhớ những chiếc máy nuôi thú ảo Tamagotchi mà chúng ta vẫn thường chơi thời tiểu học chứ? Những con thú ngộ nghĩnh nở ra từ một quả trứng. Rồi bạn sẽ phải cho chúng ăn mỗi ngày, chơi đùa với chúng, tắm rửa và ru chúng đi ngủ.
Tất cả các hoạt động này được thực hiện trên một thiết bị nhỏ cầm tay, hình quả trứng, có màn hình hiển thị đơn sắc dạng pixel monochrome. Mặc dù vậy, với trí tưởng tượng của những đứa trẻ chúng ta, nuôi thú ảo vẫn trở nên cực kỳ cuốn hút, cứ như những con vật bằng pixel này cũng biết đói, biết lớn khôn và biết đùa nghịch vui vẻ.
Sự sống của chúng được chúng ta công nhận. Để khi những con thú này chẳng may qua đời - khi cỗ máy hết pin hoặc khi chúng ta bỏ quên không cho chúng ăn quá lâu - nhiều đứa trẻ 9x đã thực sự khóc vì đau buồn, cảm giác như mất đi một người bạn.
Bây giờ, sau hơn 3 thập kỷ những cỗ máy nuôi thú Tamagotchi làm mưa làm gió khắp thế giới, tình cảm mà những đứa trẻ dành cho thú ảo đang được đem ra khai thác theo một cách hoàn toàn mới – đen tối, độc ác, phản địa đàng và chống lại loài người.
Có lẽ không còn từ ngữ nào có thể mô tả được sự khủng khiếp của phát minh này, bởi nó nhắm đến chính những đứa trẻ, hoặc những đứa trẻ trong chính mỗi người lớn chúng ta, với tình yêu thương, lòng vị tha và khao khát được chăm sóc thú nuôi vô điều kiện.
Chúng ta đang nói đến "Vape-o-Gotchi", một thiết bị thuốc lá điện tử được tích hợp máy nuôi thủ ảo. Và những con thú cưng đáng yêu trong thiết bị này phải được cho ăn bằng chính hoạt động hút thuốc của người dùng.
Nếu người hút thuốc lá điện tử ngừng hút, thú ảo của họ sẽ chết. Ngược lại, nếu họ hút không dừng, họ sẽ đặt chính mình vào nguy cơ tử vong cao do ung thư. Thế nhưng nhiều người, trong đó có cả trẻ em và trẻ vị thành niên, đã bị sự đáng yêu của mô hình nuôi thú ảo này cuốn hút.
"Sáng tạo chết đi được, cho tôi một con. Tôi hứa, đảm bảo nó sẽ sống tốt", một người bình luận trên mạng xã hội X. "Tôi nguyện chết trước vì ung thư chứ không để thú ảo của mình chết".
Vape-o-Gotchi
Với màu sắc rực rỡ và hương vị ngọt ngào, thuốc lá điện tử vốn đã bị chỉ trích vì thu hút giới trẻ quá mức. Nhưng "Vape-o-Gotchi" còn đưa điều đó lên một tầm cao mới, với việc tích hợp một máy nuôi thú ảo Tamagotchi vào thiết bị hóa hơi thuốc lá "vape".Những người đã chế tạo ra nó là Rebecca Xun, một cựu thực tập sinh tại Meta, công ty mẹ của Facebook và Lucia Camacho, một kỹ sư phần cứng tại Anduril, một nhà thầu quốc phòng nổi tiếng với việc chế tạo máy bay không người lái.
"Ý tưởng về một thiết bị thuốc lá điện tử tích hợp máy nuôi thú ảo Tamagotchi đã lan truyền rất nhiều trên X trong quá khứ, thời mà mạng xã hội này vẫn còn là Twitter. Nhưng tôi mới nói chuyện riêng với Lucia về nó vào năm ngoái, như một dự án tiềm năng mà chúng tôi có thể thực hiện cùng nhau", Xun cho biết.
"Về mặt kỹ thuật, thiết bị này khá dễ chế tạo".
Xun đã mua BC5000, một mã thuốc lá điện tử phổ thông của hãng Elf Bar với giá khoảng 80 USD, cùng với đó là một số phần cứng bao gồm bo mạch, cảm biến và màn hình với giá khoảng 50 USD để tạo ra phần máy nuôi thú ảo.
Camacho, với kinh nghiệm phần cứng của mình, đã tạo ra một cơ chế liên kết việc nuôi thú ảo với hoạt động hút thuốc lá điện tử. Theo đó, cứ mỗi khi người dùng hút thuốc, khiến điện áp của thiết bị thay đổi, nó sẽ kích hoạt một mạch điện để cho thú ảo ăn.
"Chỉ cần đo xem thuốc lá điện tử đang bật hay đang tắt, rồi theo dõi thông tin đó qua một máy tính nhỏ, bạn sẽ thay đổi được hoạt ảnh của thú ảo và sức khỏe của chúng, tùy vào thời điểm bạn hút thuốc hoặc khi bạn để thời gian trôi qua", Camacho giải thích.
Phần khó nhất của phát minh, hóa ra, là tích hợp phần cứng của máy nuôi thú ảo vào thuốc lá điện tử, sao cho nó vừa chống hơi nước lại có thể trở nên nhỏ gọn. Camacho đã làm điều đó bằng cách in một số bộ phận bằng máy in 3D.
Thế là nguyên mẫu đơn giản đầu tiên của Vape-o-Gotchi đã ra đời.
"Thật ngạc nhiên vì cảm giác cầm nắm của nó rất thích, mặc dù nó còn hơi cồng kềnh vì đống dây rợ lằng nhằng", Xun nói. "Sẽ tuyệt vời hơn nếu chúng tôi chế tạo được nó thành hình một quả trứng, đẹp đẽ và dễ thương".
Nguyện chết vì ung thư chứ không để thú ảo của mình chết
Tại thời điểm nảy ra ý tưởng chế tạo Vape-o-Gotchi, bản thân Xun cũng là một người hút thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, cô ấy ý thức được những rủi ro về mặt sức khỏe mà loại hình thuốc lá này gây ra.Xun đã tự hỏi liệu cô có thể "trò chơi hóa" nó để giảm tần suất hút thuốc của mình hay không. Ban đầu, việc tích hợp trò nuôi thú ảo vào thiết bị hút thuốc mà Xun muốn nhắm tới là hoàn toàn ngược lại. Cô ấy muốn con thú ảo sống khỏe khi người dùng không hút thuốc, và mỗi khi hút quá nhiều, sức khỏe của nó lại yếu đi một chút, cho đến khi qua đời.
Càng hút thuốc lá điện tử, con thú ảo trên thiết bị đó sẽ càng bệnh sớm và tử vong.
Lucia Camacho chia sẻ ý tưởng của mình tại Stupid Hackathon.
Thế nhưng, trong quá trình chế tạo Vape-o-Gotchi, Xun tình cờ phát hiện ra một cuộc thi tên là Stupid Hackathon, được tổ chức bởi Đại học New York. Về cơ bản, đây là một cuộc thi lập trình mang tinh thần của giải Ig Nobel, trong đó, các thí sinh sẽ tạo ra những sản phẩm "ngu ngốc" về mặt ứng dụng, nhưng lại giúp họ rèn luyện được kỹ năng và trình độ kỹ thuật của mình.
Xun và Camacho nghĩ rằng nếu cứ chế tạo một thiết bị hút thuốc lá điện tử theo cách cũ thì nó chưa đủ "ngu ngốc" để tham gia cuộc thi. Do đó, họ đã đảo ngược thiết kế ban đầu của nó, khiến cho người dùng phải hút thuốc thì mới nuôi được thú.
"Nó là một chiếc vape có thú ảo bên trong. Và nếu bạn không hút thuốc, con thú ảo sẽ chết", bộ đôi trình bày ý tưởng của mình. "Những con thú ảo chỉ tồn tại được nhờ hơi thuốc lá điện tử".
Ngay sau khi Vape-o-Gotchi được giới thiệu tại Stupid Hackathon, nó đã trở thành một chủ đề tranh cãi trên mạng xã hội. Một số người bị hấp dẫn đặc biệt bởi ý tưởng, hình ảnh hoạt họa đáng yêu trên màn hình thiết bị, và thậm chỉ cảm thương khi thấy con thú ảo khóc, vì người dùng không hút thuốc để cho nó ăn.
"Sáng tạo chết đi được, cho tôi một con. Tôi hứa và đảm bảo nó sẽ sống tốt", một bình luận trên mạng xã hội X cho biết.
"Ung thư hay là Tamagochi chết?", một tài khoản khác đặt ra câu hỏi. Và ngay lập tức, có tài khoản khác đã trả lời: "Tôi nguyện chết vì ung thư trước khi để Tamagochi của tôi phải chết".
Một phát minh độc hại, phản địa đàng, chống lại loài người?
Những bình luận ủng hộ Vape-o-Gotchi đã tiếp thêm sự phẫn nộ cho những người thuộc nhóm phản đối, lên án tác hại của thuốc lá điện tử nói riêng và hành vi hút thuốc lá nói chung."Một chiếc máy hút thuốc lá điện tử như vậy sẽ khiến người ta hút thuốc nhiều hơn, đặc biệt là trẻ em", một người dùng X cho biết. "Chúng ta phải cấm những thứ như thế này đi", một người dùng khác chia sẻ.
Trong khi đó, một bình luận thẳng thắn kết luận: "Phát minh này chắc chắn là một tội ác".
Những nhận định này không hẳn là không có cơ sở. Ngày càng có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy thuốc lá điện tử không "lành mạnh" hơn thuốc lá truyền thống như chúng từng được quảng cáo.
Loại hình hút thuốc này cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp, bệnh tim mạch và cả bệnh ung thư. Thế nhưng, người sử dụng, đặc biệt là giới trẻ, bao gồm cả học sinh và trẻ em không hề nhận thức được các rủi ro này khi sử dụng thuốc lá điện tử.
Một khảo sát tại Mỹ năm 2016 cho thấy có khoảng 11% học sinh trung học đã từng sử dụng thuốc lá điện tử. Con số tăng chóng mặt lên 28% vào năm 2019. Các nhà nghiên cứu ước tính có khoảng 1 triệu thanh thiếu niên ở Mỹ đang sử dụng thuốc lá điện tử hàng ngày.
Điều đó có nghĩa là cứ 17 học sinh trung học thì có 1 học sinh "làm bạn" với thuốc lá điện tử. Cứ mỗi lớp thì có 2 học sinh cùng nhau hút chúng. Hiệp hội Các bác sĩ phẫu thuật Hoa Kỳ gọi xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử của giới trẻ bây giờ là một "đại dịch" sức khỏe cộng đồng.
Nếu một thiết bị thuốc lá điện tử được tích hợp trò chơi nuôi thú ảo, chắc chắn, nó sẽ thu hút ngày càng nhiều người trẻ, và thậm chí là trẻ em sử dụng loại hình hút thuốc độc hại này.
Đối mặt với những bình luận trái chiều này, Xun và Camacho cho biết họ chỉ tạo ra Vape-o-Gotchi với chế độ hút thuốc nuôi thú để tham gia cuộc thi Stupid Hackathon. Sau cuộc thi này, bộ đôi sẽ phục hồi nó trở về chế độ cai thuốc ban đầu, để người dùng không hút thuốc thì con thú ảo sẽ sống khỏe.
"Trong chế độ cai thuốc, bạn có thể theo dõi tần suất hút thuốc là điện tử của mình, và không được hút lại nó nếu đã đạt tới số lần hút giới hạn trong ngày", Xun cho biết. Nếu vượt quá giới hạn, con thú ảo của bạn sẽ chết.
Thế nhưng, một số người vẫn tỏ ra lo ngại khi sau cuộc thi, Xun và Camacho có ý định sẽ công bố toàn bộ phát minh của mình, bao gồm các linh kiện, thiết bị và cả mã code để mọi người có thể tự chế một chiếc Vape-o-Gotchi cho mình tại nhà.
Lúc này, chúng ta sẽ không thể kiểm soát được người dùng sẽ sử dụng nó vào mục đích gì. Rất có thể, sẽ có những đứa trẻ lên mạng và học theo Xun và Camacho, tạo ra một phiên bản phản địa đàng của thiết bị hút thuốc lá điện tử. Rồi khi chúng không nỡ để những con thú ảo của mình chết, những đứa trẻ này sẽ hút thuốc mỗi ngày.
