“Số phận thật kỳ lạ! Khi Mỹ và Nhật Bản vốn là đối thủ của nhau trong lĩnh vực bán dẫn trước đây, giờ đang cùng nhau hợp tác để phát triển thế hệ chip tiếp theo”, Bộ trưởng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Koichi Hagiuda cho biết.
Tại cuộc đối thoại diễn ra ở Washington ngày 29/7 vừa qua với sự tham dự của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo, Ngoại trưởng Nhật Bản Yoshimasa Hayashi và Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Koichi Hagiuda, đã thông báo rằng họ sẽ bắt đầu thành lập một "Tổ chức nghiên cứu và phát triển (R&D) mới" để nghiên cứu một thế hệ chất bán dẫn mới. Đây là lần đầu tiên Mỹ và Nhật Bản tổ chức cuộc đàm phán 2 + 2 "phiên bản kinh tế".
Mặc dù hai bên không tiết lộ quá nhiều thông tin chi tiết về tổ chức R&D mới trong lĩnh vực bán dẫn, nhưng theo báo chí, tổ chức này sẽ được thành lập tại Nhật Bản vào cuối năm nay để nghiên cứu. Cơ sở sản xuất chip bán dẫn 2 nanomet sẽ bao gồm một dây chuyền sản xuất nguyên mẫu và bắt đầu được sản xuất hàng loạt vào năm 2025. Đồng thời, Viện Nghiên cứu Công nghệ Công nghiệp Nhật Bản, Viện Vật lý và Hóa học, và Đại học Tokyo sẽ hợp tác để thiết lập cơ sở nghiên cứu.
Bộ trưởng Kinh tế, thương mại và công nghiệp Nhật Bản Koichi Hagiuda, Ngoại trưởng Nhật Bản Yoshimasa Hayashi, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo tại Đối thoại kinh tế 2+2 Mỹ - Nhật Bản ở Washington, DC, ngày 29/07/2022.
Hiện tại, phần lớn chip bán dẫn dưới 10 nanomet được sử dụng trong điện thoại thông minh được sản xuất tại Đài Loan, Trung Quốc.
Dữ liệu dự báo mới nhất do Tổ chức Thống kê Thương mại Chất bán dẫn Thế giới (WSTS) công bố cho thấy vào năm 2022, thị trường chất bán dẫn toàn cầu dự kiến sẽ tăng trưởng 16,3%, đạt quy mô 646 tỷ đô la Mỹ; vào năm 2023, mặc dù tốc độ tăng trưởng đã chậm lại, nó sẽ vẫn là 5,1%. Năm 2023, thị trường chip logic dự kiến đạt 200 tỷ USD, chiếm khoảng 30% tổng quy mô thị trường.
Không thiếu các công ty liên quan đến chất bán dẫn ở Nhật Bản. Theo thống kê sơ bộ từ các phương tiện truyền thông Nhật Bản, có 84 công ty liên quan đến chất bán dẫn ở Nhật Bản, một con số lớn nhất trên thế giới. Tuy nhiên, hiện tại, các công ty Nhật Bản chỉ chịu trách nhiệm sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng thấp trong chuỗi công nghiệp bán dẫn, và 64% sản phẩm bán dẫn cần phải nhập khẩu.
Tian Zheng, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Nhật Bản thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nói với First Financial Reporter rằng từ giữa đến cuối những năm 1970, ngành công nghệ cao của Nhật Bản, đặc biệt là ngành bán dẫn, cho thấy đà phát triển nhanh chóng và các sản phẩm bán dẫn của Nhật Bản bắt đầu chiếm lĩnh thị trường Mỹ. Thâm hụt thương mại của Mỹ với Nhật Bản tiếp tục gia tăng. Giữa Nhật Bản và Mỹ đã có những xích mích gay gắt xung quanh việc phát triển các ngành công nghệ cao, đó là phản ánh nổi bật trong ngành công nghiệp bán dẫn”.
"Mặc dù Chính phủ Nhật Bản đã thực hiện một số biện pháp nới lỏng, nhưng xích mích giữa Nhật Bản và Mỹ trong lĩnh vực bán dẫn vẫn không được cải thiện đáng kể. Cuối cùng, hai nước đã ký "Hiệp định bán dẫn Nhật - Mỹ" (sau đây gọi tắt là "thỏa thuận") thông qua thương lượng” - Tian cho biết.
Thỏa thuận trên đặt ra nhiều "điều kiện" hạn chế sự phát triển của Nhật Bản trong lĩnh vực bán dẫn: ví dụ, yêu cầu Nhật Bản tăng cường nhập khẩu các sản phẩm bán dẫn từ Mỹ; yêu cầu Nhật Bản giảm xuất khẩu các sản phẩm bán dẫn sang Mỹ; yêu cầu Nhật Bản tăng cường bảo hộ sở hữu trí tuệ, v.v.
"Dưới tác động tiêu cực của “Hiệp định bán dẫn Nhật - Mỹ", các công ty liên quan của Nhật Bản vẫn duy trì lợi thế của mình trên thị trường thế giới vào cuối những năm 1980", Tian Zheng chia sẻ, "Trên thực tế, các công ty Nhật Bản đã mất vị trí thống lĩnh ngành công nghiệp bán dẫn. Nó chủ yếu xảy ra sau giữa những năm 1990, khi các công ty bán dẫn của Hàn Quốc và Đài Loan 'đi sau' và thay thế vị trí thống trị của các công ty bán dẫn Nhật Bản".
Tian Zheng cho rằng chính việc ký kết và thực hiện thỏa thuận đã tác động sâu sắc đến sự phát triển của ngành bán dẫn Nhật Bản, khiến ngành bán dẫn Nhật Bản đi từ thịnh vượng đến suy tàn vào cuối những năm 1990.
Ông cho biết, các chỉ tiêu số lượng quy định trong hiệp định đã ảnh hưởng đến sự cạnh tranh bình đẳng trên thị trường và kìm hãm sự phát triển của các doanh nghiệp công nghệ cao của Nhật Bản. Theo yêu cầu của hiệp định, các sản phẩm bán dẫn của Mỹ phải chiếm 20% thị trường Nhật Bản vào thời điểm đó. Ông nói: “Để đạt được mục tiêu này, các công ty công nghệ cao của Nhật Bản đã và đang tăng cường sử dụng các sản phẩm bán dẫn của Mỹ trong quá trình sản xuất và thậm chí còn khuyến khích sử dụng ưu tiên các sản phẩm bán dẫn do các đối thủ Mỹ sản xuất.
Ngoài ra, hiệp định cũng tác động đến việc đầu tư thiết bị của các doanh nghiệp công nghệ cao Nhật Bản, ảnh hưởng đến việc liên tục đầu tư thiết bị của họ, từ đó ảnh hưởng đến việc nâng cấp các sản phẩm bán dẫn, khiến các doanh nghiệp công nghệ cao của Nhật Bản bỏ lỡ thời kỳ cửa sổ để chuyển đổi nhu cầu thị trường bán dẫn thế giới, dẫn đến việc phát triển sản phẩm bị tụt hậu so với các đối thủ cạnh tranh.
Mỹ và Nhật có kế hoạch gì?
Gần đây, dưới sự bùng nổ phát triển chất bán dẫn toàn cầu, chính phủ Nhật Bản cũng đang đẩy nhanh việc bố trí, bắt kịp “ba mươi năm đã mất” trong lĩnh vực bán dẫn.
Vào đầu tháng 6 năm ngoái, chính phủ Nhật Bản đã công bố một chiến lược mới nhằm tăng cường thiết kế, R&D và sản xuất chất bán dẫn, đồng thời sẽ hợp tác với các xưởng đúc ở nước ngoài để xây dựng các nhà máy mới nhằm vực dậy ngành công nghiệp bán dẫn của Nhật Bản. Chiến lược mới cũng bao gồm các trung tâm tổng hợp dữ liệu, nhằm đưa Nhật Bản trở thành "cơ sở cốt lõi" cho ngành công nghiệp bán dẫn ở châu Á.
Phóng viên tài chính đầu tiên thấy trên trang web của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) rằng Chính phủ Nhật Bản coi sự phát triển trong tương lai của chất bán dẫn là một "dự án quốc gia" quan trọng như đảm bảo an ninh lương thực và nước. Bộ trưởng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp khi đó là Hiroshi Kajiyama nói rằng ngành công nghệ, bao gồm cả chất bán dẫn, có liên quan mật thiết đến đời sống của người dân. Chính phủ Nhật Bản sẽ tìm cách "đại tu đáng kể" các nhà máy sản xuất chip được coi là quan trọng về mặt chiến lược để hỗ trợ chuỗi cung ứng toàn cầu.
Về sự hợp tác này, Tian Zheng nói với Yicai rằng Nhật Bản cũng nghi ngờ về mối quan hệ hợp tác Nhật - Mỹ hiện tại, “Hai bên có thể hợp tác vì Nhật Bản không còn có thể gây ra mối đe dọa đối với Mỹ trong lĩnh vực bán dẫn, và mặt khác, nó cũng chứng minh rằng Hoa Kỳ bị hạn chế bởi sự phân công lao động quốc tế và khả năng trong nước, và không thể hoàn thành việc nghiên cứu phát triển và sản xuất chất bán dẫn một cách độc lập cho cả hai bên".
Đảm bảo vị thế vững chắc của Mỹ về chất bán dẫn là trọng tâm trong chương trình nghị sự chính sách của chính quyền Biden hiện nay. Kể từ khi nhậm chức vào tháng 1 năm ngoái, Biden đã ưu tiên tính cạnh tranh và an ninh của Mỹ trong ngành bán dẫn. Bản đánh giá toàn diện về chuỗi cung ứng được công bố vào tháng 6 năm ngoái đã đưa ra một tầm nhìn cho Mỹ để đạt được cả “vị trí dẫn đầu” và “khả năng phục hồi” trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu.
Về khả năng lãnh đạo, Tian Zheng giải thích rằng do sự phân công lao động quốc tế, Mỹ luôn độc quyền trong việc nghiên cứu và phát triển, thiết kế và chế biến công nghệ chất bán dẫn, tức là chiếm lĩnh phần cuối cao nhất của chuỗi giá trị; trong những năm gần đây, chính phủ Mỹ cũng đã tăng cường nỗ lực thu hút đầu tư, thu hút các công ty bán dẫn đến Mỹ sản xuất. Cho đến nay, TSMC, Intel, Samsung, GF và Texas Instruments đều đã cam kết thành lập nhà máy tại Mỹ. Vào tháng 5/2020, TSMC thông báo rằng họ sẽ đầu tư 12 tỷ USD để xây dựng một tấm wafer 12 inch tại Mỹ. Dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất chip 5 nanomet vào năm 2024, với công suất sản xuất hàng tháng là 20.000 miếng. Kế hoạch đang được tiến hành. Vào tháng 9/2021, Intel thông báo rằng họ đã động thổ hai nhà máy sản xuất wafer với vốn đầu tư 20 tỷ USD tại Arizona. Kế hoạch đầu tư mới nhất của Intel có thể lên tới 100 tỷ USD để xây dựng 8 nhà máy sản xuất tại Mỹ.
Chỉ vào ngày 28/7, Quốc hội Mỹ đã thông qua "Đạo luật về chip và khoa học", nhằm cung cấp 52 tỷ USD trợ cấp cho ngành sản xuất chip của Mỹ sau một số cuộc chơi. Trước đó, một số công ty bán dẫn tại Hoa Kỳ đã gây áp lực lên Biden. Intel, TSMC và Samsung, những công ty đang đầu tư và xây dựng nhà máy tại Hoa Kỳ, đang vận động hành lang mạnh mẽ để thông qua dự luật càng sớm càng tốt, với hy vọng sẽ cung cấp một số vốn cho nhà máy mới. Các nhà sản xuất chip đã đe dọa sẽ trì hoãn việc mở cửa các nhà máy nếu họ không thông qua dự luật.
Đáp lại, người phát ngôn của Bộ Thương mại Trung Quốc đã trả lời trong một cuộc họp báo thường kỳ rằng dự luật cung cấp các khoản trợ cấp khổng lồ cho ngành công nghiệp chip nội địa của Hoa Kỳ là một chính sách hỗ trợ ngành công nghiệp khác biệt điển hình. Một số điều khoản hạn chế các hoạt động kinh tế, thương mại và đầu tư bình thường của các công ty có liên quan ở Trung Quốc, điều này sẽ làm sai lệch chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu và làm gián đoạn thương mại quốc tế. Trung Quốc rất lo ngại về điều này. Việc thực thi luật pháp Hoa Kỳ cần tuân thủ các quy định liên quan của WTO và các nguyên tắc cởi mở, minh bạch, không phân biệt đối xử, đồng thời sẽ giúp duy trì an ninh, ổn định của chuỗi công nghiệp và chuỗi cung ứng toàn cầu, tránh phân mảnh. Trung Quốc sẽ tiếp tục quan tâm đến tiến trình và việc thực hiện đạo luật, đồng thời thực hiện các biện pháp hữu hiệu để bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi cần thiết.
Theo dữ liệu từ Tổ chức Thống kê Thương mại Chất bán dẫn Thế giới, xét theo tiểu vùng, thị trường chất bán dẫn ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (không bao gồm Nhật Bản) dự kiến sẽ tăng trưởng 13,9% trong năm nay; Châu Mỹ dự kiến tăng 22,6%; Châu Âu dự kiến tăng 20,8%; Nhật Bản dự kiến tăng 12,6%.
Tại cuộc đối thoại diễn ra ở Washington ngày 29/7 vừa qua với sự tham dự của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo, Ngoại trưởng Nhật Bản Yoshimasa Hayashi và Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Koichi Hagiuda, đã thông báo rằng họ sẽ bắt đầu thành lập một "Tổ chức nghiên cứu và phát triển (R&D) mới" để nghiên cứu một thế hệ chất bán dẫn mới. Đây là lần đầu tiên Mỹ và Nhật Bản tổ chức cuộc đàm phán 2 + 2 "phiên bản kinh tế".
Mặc dù hai bên không tiết lộ quá nhiều thông tin chi tiết về tổ chức R&D mới trong lĩnh vực bán dẫn, nhưng theo báo chí, tổ chức này sẽ được thành lập tại Nhật Bản vào cuối năm nay để nghiên cứu. Cơ sở sản xuất chip bán dẫn 2 nanomet sẽ bao gồm một dây chuyền sản xuất nguyên mẫu và bắt đầu được sản xuất hàng loạt vào năm 2025. Đồng thời, Viện Nghiên cứu Công nghệ Công nghiệp Nhật Bản, Viện Vật lý và Hóa học, và Đại học Tokyo sẽ hợp tác để thiết lập cơ sở nghiên cứu.
Bộ trưởng Kinh tế, thương mại và công nghiệp Nhật Bản Koichi Hagiuda, Ngoại trưởng Nhật Bản Yoshimasa Hayashi, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo tại Đối thoại kinh tế 2+2 Mỹ - Nhật Bản ở Washington, DC, ngày 29/07/2022.
Hiện tại, phần lớn chip bán dẫn dưới 10 nanomet được sử dụng trong điện thoại thông minh được sản xuất tại Đài Loan, Trung Quốc.
Dữ liệu dự báo mới nhất do Tổ chức Thống kê Thương mại Chất bán dẫn Thế giới (WSTS) công bố cho thấy vào năm 2022, thị trường chất bán dẫn toàn cầu dự kiến sẽ tăng trưởng 16,3%, đạt quy mô 646 tỷ đô la Mỹ; vào năm 2023, mặc dù tốc độ tăng trưởng đã chậm lại, nó sẽ vẫn là 5,1%. Năm 2023, thị trường chip logic dự kiến đạt 200 tỷ USD, chiếm khoảng 30% tổng quy mô thị trường.
"Chiến tranh bán dẫn" Nhật - Mỹ
Nhật Bản có một lịch sử "rực rỡ" trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu. Dữ liệu từ Tổ chức Thống kê Thương mại Chất bán dẫn Thế giới cho thấy trong những năm 1980, thị phần của Nhật Bản trong chuỗi công nghiệp chất bán dẫn toàn cầu là khoảng 50%, nhưng sau đó giảm dần theo từng năm. Trong những năm gần đây, nó đã bị ảnh hưởng bởi Trung Quốc, Hàn Quốc và Mỹ, thị phần đã giảm xuống còn khoảng 10% so với mức trước đại dịch. Vào năm 2021, các công ty Mỹ có thị phần lớn nhất trên thị trường chất bán dẫn toàn cầu với 46%.Không thiếu các công ty liên quan đến chất bán dẫn ở Nhật Bản. Theo thống kê sơ bộ từ các phương tiện truyền thông Nhật Bản, có 84 công ty liên quan đến chất bán dẫn ở Nhật Bản, một con số lớn nhất trên thế giới. Tuy nhiên, hiện tại, các công ty Nhật Bản chỉ chịu trách nhiệm sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng thấp trong chuỗi công nghiệp bán dẫn, và 64% sản phẩm bán dẫn cần phải nhập khẩu.
Tian Zheng, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Nhật Bản thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nói với First Financial Reporter rằng từ giữa đến cuối những năm 1970, ngành công nghệ cao của Nhật Bản, đặc biệt là ngành bán dẫn, cho thấy đà phát triển nhanh chóng và các sản phẩm bán dẫn của Nhật Bản bắt đầu chiếm lĩnh thị trường Mỹ. Thâm hụt thương mại của Mỹ với Nhật Bản tiếp tục gia tăng. Giữa Nhật Bản và Mỹ đã có những xích mích gay gắt xung quanh việc phát triển các ngành công nghệ cao, đó là phản ánh nổi bật trong ngành công nghiệp bán dẫn”.
"Mặc dù Chính phủ Nhật Bản đã thực hiện một số biện pháp nới lỏng, nhưng xích mích giữa Nhật Bản và Mỹ trong lĩnh vực bán dẫn vẫn không được cải thiện đáng kể. Cuối cùng, hai nước đã ký "Hiệp định bán dẫn Nhật - Mỹ" (sau đây gọi tắt là "thỏa thuận") thông qua thương lượng” - Tian cho biết.
Thỏa thuận trên đặt ra nhiều "điều kiện" hạn chế sự phát triển của Nhật Bản trong lĩnh vực bán dẫn: ví dụ, yêu cầu Nhật Bản tăng cường nhập khẩu các sản phẩm bán dẫn từ Mỹ; yêu cầu Nhật Bản giảm xuất khẩu các sản phẩm bán dẫn sang Mỹ; yêu cầu Nhật Bản tăng cường bảo hộ sở hữu trí tuệ, v.v.
"Dưới tác động tiêu cực của “Hiệp định bán dẫn Nhật - Mỹ", các công ty liên quan của Nhật Bản vẫn duy trì lợi thế của mình trên thị trường thế giới vào cuối những năm 1980", Tian Zheng chia sẻ, "Trên thực tế, các công ty Nhật Bản đã mất vị trí thống lĩnh ngành công nghiệp bán dẫn. Nó chủ yếu xảy ra sau giữa những năm 1990, khi các công ty bán dẫn của Hàn Quốc và Đài Loan 'đi sau' và thay thế vị trí thống trị của các công ty bán dẫn Nhật Bản".
Tian Zheng cho rằng chính việc ký kết và thực hiện thỏa thuận đã tác động sâu sắc đến sự phát triển của ngành bán dẫn Nhật Bản, khiến ngành bán dẫn Nhật Bản đi từ thịnh vượng đến suy tàn vào cuối những năm 1990.
Ông cho biết, các chỉ tiêu số lượng quy định trong hiệp định đã ảnh hưởng đến sự cạnh tranh bình đẳng trên thị trường và kìm hãm sự phát triển của các doanh nghiệp công nghệ cao của Nhật Bản. Theo yêu cầu của hiệp định, các sản phẩm bán dẫn của Mỹ phải chiếm 20% thị trường Nhật Bản vào thời điểm đó. Ông nói: “Để đạt được mục tiêu này, các công ty công nghệ cao của Nhật Bản đã và đang tăng cường sử dụng các sản phẩm bán dẫn của Mỹ trong quá trình sản xuất và thậm chí còn khuyến khích sử dụng ưu tiên các sản phẩm bán dẫn do các đối thủ Mỹ sản xuất.
Ngoài ra, hiệp định cũng tác động đến việc đầu tư thiết bị của các doanh nghiệp công nghệ cao Nhật Bản, ảnh hưởng đến việc liên tục đầu tư thiết bị của họ, từ đó ảnh hưởng đến việc nâng cấp các sản phẩm bán dẫn, khiến các doanh nghiệp công nghệ cao của Nhật Bản bỏ lỡ thời kỳ cửa sổ để chuyển đổi nhu cầu thị trường bán dẫn thế giới, dẫn đến việc phát triển sản phẩm bị tụt hậu so với các đối thủ cạnh tranh.
Mỹ và Nhật có kế hoạch gì?
Gần đây, dưới sự bùng nổ phát triển chất bán dẫn toàn cầu, chính phủ Nhật Bản cũng đang đẩy nhanh việc bố trí, bắt kịp “ba mươi năm đã mất” trong lĩnh vực bán dẫn.
Vào đầu tháng 6 năm ngoái, chính phủ Nhật Bản đã công bố một chiến lược mới nhằm tăng cường thiết kế, R&D và sản xuất chất bán dẫn, đồng thời sẽ hợp tác với các xưởng đúc ở nước ngoài để xây dựng các nhà máy mới nhằm vực dậy ngành công nghiệp bán dẫn của Nhật Bản. Chiến lược mới cũng bao gồm các trung tâm tổng hợp dữ liệu, nhằm đưa Nhật Bản trở thành "cơ sở cốt lõi" cho ngành công nghiệp bán dẫn ở châu Á.
Phóng viên tài chính đầu tiên thấy trên trang web của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) rằng Chính phủ Nhật Bản coi sự phát triển trong tương lai của chất bán dẫn là một "dự án quốc gia" quan trọng như đảm bảo an ninh lương thực và nước. Bộ trưởng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp khi đó là Hiroshi Kajiyama nói rằng ngành công nghệ, bao gồm cả chất bán dẫn, có liên quan mật thiết đến đời sống của người dân. Chính phủ Nhật Bản sẽ tìm cách "đại tu đáng kể" các nhà máy sản xuất chip được coi là quan trọng về mặt chiến lược để hỗ trợ chuỗi cung ứng toàn cầu.
Về sự hợp tác này, Tian Zheng nói với Yicai rằng Nhật Bản cũng nghi ngờ về mối quan hệ hợp tác Nhật - Mỹ hiện tại, “Hai bên có thể hợp tác vì Nhật Bản không còn có thể gây ra mối đe dọa đối với Mỹ trong lĩnh vực bán dẫn, và mặt khác, nó cũng chứng minh rằng Hoa Kỳ bị hạn chế bởi sự phân công lao động quốc tế và khả năng trong nước, và không thể hoàn thành việc nghiên cứu phát triển và sản xuất chất bán dẫn một cách độc lập cho cả hai bên".
Đảm bảo vị thế vững chắc của Mỹ về chất bán dẫn là trọng tâm trong chương trình nghị sự chính sách của chính quyền Biden hiện nay. Kể từ khi nhậm chức vào tháng 1 năm ngoái, Biden đã ưu tiên tính cạnh tranh và an ninh của Mỹ trong ngành bán dẫn. Bản đánh giá toàn diện về chuỗi cung ứng được công bố vào tháng 6 năm ngoái đã đưa ra một tầm nhìn cho Mỹ để đạt được cả “vị trí dẫn đầu” và “khả năng phục hồi” trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu.
Về khả năng lãnh đạo, Tian Zheng giải thích rằng do sự phân công lao động quốc tế, Mỹ luôn độc quyền trong việc nghiên cứu và phát triển, thiết kế và chế biến công nghệ chất bán dẫn, tức là chiếm lĩnh phần cuối cao nhất của chuỗi giá trị; trong những năm gần đây, chính phủ Mỹ cũng đã tăng cường nỗ lực thu hút đầu tư, thu hút các công ty bán dẫn đến Mỹ sản xuất. Cho đến nay, TSMC, Intel, Samsung, GF và Texas Instruments đều đã cam kết thành lập nhà máy tại Mỹ. Vào tháng 5/2020, TSMC thông báo rằng họ sẽ đầu tư 12 tỷ USD để xây dựng một tấm wafer 12 inch tại Mỹ. Dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất chip 5 nanomet vào năm 2024, với công suất sản xuất hàng tháng là 20.000 miếng. Kế hoạch đang được tiến hành. Vào tháng 9/2021, Intel thông báo rằng họ đã động thổ hai nhà máy sản xuất wafer với vốn đầu tư 20 tỷ USD tại Arizona. Kế hoạch đầu tư mới nhất của Intel có thể lên tới 100 tỷ USD để xây dựng 8 nhà máy sản xuất tại Mỹ.
Chỉ vào ngày 28/7, Quốc hội Mỹ đã thông qua "Đạo luật về chip và khoa học", nhằm cung cấp 52 tỷ USD trợ cấp cho ngành sản xuất chip của Mỹ sau một số cuộc chơi. Trước đó, một số công ty bán dẫn tại Hoa Kỳ đã gây áp lực lên Biden. Intel, TSMC và Samsung, những công ty đang đầu tư và xây dựng nhà máy tại Hoa Kỳ, đang vận động hành lang mạnh mẽ để thông qua dự luật càng sớm càng tốt, với hy vọng sẽ cung cấp một số vốn cho nhà máy mới. Các nhà sản xuất chip đã đe dọa sẽ trì hoãn việc mở cửa các nhà máy nếu họ không thông qua dự luật.
Đáp lại, người phát ngôn của Bộ Thương mại Trung Quốc đã trả lời trong một cuộc họp báo thường kỳ rằng dự luật cung cấp các khoản trợ cấp khổng lồ cho ngành công nghiệp chip nội địa của Hoa Kỳ là một chính sách hỗ trợ ngành công nghiệp khác biệt điển hình. Một số điều khoản hạn chế các hoạt động kinh tế, thương mại và đầu tư bình thường của các công ty có liên quan ở Trung Quốc, điều này sẽ làm sai lệch chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu và làm gián đoạn thương mại quốc tế. Trung Quốc rất lo ngại về điều này. Việc thực thi luật pháp Hoa Kỳ cần tuân thủ các quy định liên quan của WTO và các nguyên tắc cởi mở, minh bạch, không phân biệt đối xử, đồng thời sẽ giúp duy trì an ninh, ổn định của chuỗi công nghiệp và chuỗi cung ứng toàn cầu, tránh phân mảnh. Trung Quốc sẽ tiếp tục quan tâm đến tiến trình và việc thực hiện đạo luật, đồng thời thực hiện các biện pháp hữu hiệu để bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi cần thiết.
Theo dữ liệu từ Tổ chức Thống kê Thương mại Chất bán dẫn Thế giới, xét theo tiểu vùng, thị trường chất bán dẫn ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (không bao gồm Nhật Bản) dự kiến sẽ tăng trưởng 13,9% trong năm nay; Châu Mỹ dự kiến tăng 22,6%; Châu Âu dự kiến tăng 20,8%; Nhật Bản dự kiến tăng 12,6%.
Theo VN review
