VnReview chuyển ngữ bài viết của trang công nghệ Digital Trends cảnh báo người dùng cần lưu ý về những máy ảnh được quảng cáo với khả năng quay phim 8K.
Vừa qua, Canon đã tiết lộ thêm nhiều thông tin chi tiết về chiếc máy ảnh không gương lật EOS R5 với khả năng quay phim 8K. R5 được hy vọng sẽ là sản phẩm ấn tượng thuộc dòng EOS R của Canon, vượt qua các đối thủ như Nikon, Sony và Panasonic trên thị trường máy ảnh full-frame không gương lật. Tuy nhiên, Canon lại chưa công bố bất cứ thông tin gì về khả năng chụp ảnh tĩnh. Thay vào đó, mọi sự chú ý đều đổ dồn vào thứ khác, chính là 8K.
R5 là một máy ảnh chuyên nghiệp, nhưng sự xuất hiện của nó sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong sản xuất video. Sẽ không lâu nữa, các kệ hàng của Costco và Walmart sẽ tràn ngập các mẫu máy ảnh giá rẻ với logo 8K.
Tôi cho rằng sẽ đến lúc màn hình 8K trở nên thịnh hành. Loại màn này kết hợp với HDR (high dynamic range) sẽ tạo nên một chiếc màn hình có thể hiển thị hình ảnh trên cả tuyệt vời, có khi còn chất lượng hơn cả những tấm ảnh in.
Tuy vậy, tôi không nghĩ rằng một chiếc máy ảnh có tính năng quay phim 8K được hợp lý cho lắm. Thiết bị này không dành cho những người có nhu cầu bình thường. Lại càng không phù hợp cho những người làm video chuyên nghiệp.
Chỉ tin vào những gì chúng ta có thể nhìn thấy
Liệu mắt người có thể phân biệt được sự khác nhau của màn 8K hay không? Một số nhà khoa học đã thử nghiệm và câu trả lời là có, tuy nhiên thử nghiệm chỉ mới được thực hiện trên ảnh tĩnh. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng khả năng thị giác của con người chỉ có thể nhận thấy các đường quét ngang trên màn hình 4K, chứ không phải từng pixel một.
Bạn cũng có thể cảm nhận được hiệu ứng tương tự với máy chiếu kỹ thuật số trong rạp phim, khi đó lưới pixel sẽ hiển thị rõ hơn. Thông thường, bộ phim sẽ khiến chúng ta không quá chú ý đến điều này, nhưng bạn vẫn có thể sẽ để ý đến nó vì kích thước màn hình lớn, độ sáng cao và đặc biệt là khi ngồi gần.
Điều này dường như là lời giải thích cho sự ra đời của 8K nhưng có thể nó sẽ gây nhầm lẫn. Vấn đề ở đây không phải là chất lượng của nội dung, mà chính là phương tiện hiển thị. Lưới pixel vẫn sẽ nhìn thấy được ngay cả khi màn hình không chiếu nội dung gì và khi máy chiếu chỉ chiếu màn trắng. Máy chiếu có độ phân giải cao có thể khắc phục tình trạng này, tuy nhiên bạn cũng sẽ cần đến bộ phim có chất lượng cao hơn.
Thực tế là hầu hết các bộ phim chỉ mới ở độ phân giải 2K, như Endgame chẳng hạn.
Vì sao ư? Những bộ phim, đặc biệt là phim có có nhiều hiệu ứng kỹ thuật số, sẽ tốn rất nhiều thời gian để chỉnh sửa và sản xuất ở chất lượng 4K, chứ chưa tính đến 8K. Khoảng thời gian cần để render một bộ phim từ vài tuần sẽ tăng lên đến vài tháng, do đó chi phí để sản xuất cũng sẽ tăng theo rất lớn. Hầu hết các bộ phim có chất lượng 4K hiện nay đều được nâng cấp (upscale) từ bản 2K.
Độ phân giải và chất lượng ảnh là hai khái niệm không tương đồng
Kênh Extrashot trên Youtube đã đăng tải một video với tựa đề "4K có tốt hơn 8K không?" Với những người thích xem phim thì clip này rất đáng để tham khảo, hoặc là vì cách nói chuyện của Bob Ross hay chỉ đơn giản là bạn thích xem hai người đàn ông trung niên ngồi nghiên cứu chiếc màn hình OLED mỏng nhất quả đất.
Tôi sẽ tóm tắt nội dung như sau: Hai người sẽ xem và phân biệt đâu là tivi OLED 4K và đâu là tivi QLED 8K.
Trong trường hợp này, công nghệ màn hình có ảnh hưởng lớn đến chất lượng hình ảnh, chứ không phải số pixel. Màn hình OLED với màu đen thuần khiết, dải màu hiển thị rộng hơn và độ tương phản tốt hơn có thể khiến hình ảnh trở nên sắc nét hơn so với tivi 8K.
Với máy ảnh cũng vậy. Một chiếc máy ảnh với cảm biến tốt hơn có thể ghi nhận được dải màu rộng hơn sẽ cho chất lượng hình ảnh tốt hơn, hoặc có thể cung cấp cho bạn định dạng video có dải màu nguyên vẹn với thực tế. Tuy nhiên, dải màu là một khái niệm khá khó hiểu để có thể đưa ra quảng bá, thậm chí là cả những người sáng tạo nội dung chuyên nghiệp cũng khó mà làm chủ được, vì vậy nhiều khách hàng thường không quan tâm đến mục này.
Hiện nay, bạn có thể chụp một tấm ảnh HDR với nhiều dòng máy ảnh tầm trung. Bạn chỉ việc tìm một dòng máy ảnh với khả năng quay video 10-bit và log gamma; sau đó chọn hệ màu Rec. 2020 trong mục NLE và chiếu trên màn hình 10-bit.
Bạn có thể hiểu hết những gì tôi nói ở trên chứ? Đó là lý do tại sao bộ phận quảng bá sản phẩm chỉ muốn tập trung vào cái mác 8K mà thôi.
Mặt khác, ngày nay có rất nhiều nội dung được xem trên điện thoại di động. Thậm chí cho đến khi điện thoại màn hình 8K ra mắt thì cũng không đời nào bạn có thể phân biệt được độ nét của chúng có thay đổi hay không (nhưng bạn vẫn có thể nhận ra sự khác biệt giữa có và không có HDR). Đó là lý do vì sao nhiếp ảnh gia Tony và Chelsea Northrup quyết định giảm độ phân giải từ 4K còn Full HD trên kênh Youtube của mình và dường như người xem chẳng ai để ý đến sự thay đổi này.
8K có số pixel cao gấp 4 lần so với 4K và điều này hoàn toàn không có nghĩa là chất lượng hình ảnh sẽ cao hơn 4 lần hay thậm chí là độ phân giải hiện thị sẽ tăng lên 4 lần. Có nhiều thứ khác biệt hơn là như vậy.
Gánh nặng về băng thông và vấn đề nén dữ liệu
Có rất nhiều rào cản kỹ thuật cần phải vượt qua để có thể phổ biến rộng rãi 8K. Một trong số đó là băng thông mạng internet. Hiện tại, việc cách ly xã hội do dịch Covid-19 gây ra khiến nhu cầu sử dụng internet tăng cao, do đó mà các nhà cung cấp nội dung đã phải giảm chất lượng hình ảnh truyền tải xuống. Chất lượng 8K có thể cũng sẽ cần lượng băng thông lớn hơn 4K bốn lần, cho nên chúng ta sẽ cần một giải pháp khác.
Câu trả lời nhiều người nghĩ đến nhất sẽ là tìm ra một thuật toán nén dữ liệu hiệu quả hơn, có lẽ là sẽ cần đến một mô hình máy học. Ngoài vấn đề về internet ra thì một vấn đề cũng quan trọng không kém là khả năng encode video của máy ảnh. Canon EOS R5 sẽ cho ra video định dạng RAW, loại tập tin này có kích thước rất lớn và hoàn toàn không dành cho dân nghiệp dư hay những người không có đủ kinh phí để nâng cấp phần cứng.
Chiếc máy ảnh không gương lật 4K hàng đầu hiện nay có tốc độ ghi video nén khoảng 400 Mbps, ở tốc độ này đã phải cần đến thẻ nhớ tốc độ cao. Nếu sử dụng cùng phương pháp nén, video 8K với cùng mật độ điểm ảnh sẽ cần tốc độ ghi lên đến 1,600 Mbps, tương đương khoảng 200 MB/s.
Sự cải tiến trong thuật toán nén dữ liệu cũng sẽ giúp các nội dung 4K và Full HD trở nên nhẹ hơn nữa, hoặc chúng sẽ có thể giữ chất lượng hình ảnh cao hơn so với một video 8K có cùng kích thước. Nếu tính toán khả năng tăng bit rate cho video 4K thay vì giảm dung lượng của video 8K, thì chất lượng hình ảnh sẽ có sự thay đổi còn lớn hơn nhiều.
Công nghệ tiên phong không phải lúc nào cũng tốt nhất
Dù sao thì 8K cũng đã ra đời. Bạn rồi cũng sẽ mua một chiếc máy ảnh có thể quay phim 8K mà không hề nhận ra điều này. Sau cùng thì nó cũng sẽ trở thành một thứ bình thường trong lịch sử công nghệ.
Tuy nhiên, 8K không nên là một tiêu chí để bạn chọn mua một chiếc máy ảnh, ít nhất là trong hầu hết người dùng phổ thông. Đây chỉ là một chiêu trò quảng cáo để che giấu sự thật về những yếu tố thật sự tạo nên chất lượng hình ảnh.
Nếu bạn thực sự nghiêm túc khi lựa chọn một thiết bị có khả năng sản xuất ra video chất lượng cao, tôi khuyên bạn nên bỏ qua các con số về độ phân giải không gian. Trong nhiều năm, những chiếc máy quay phim kỹ thuật số hàng đầu tại Hollywood chỉ là máy quay Arri Alexa với độ phân giải 2,8K. Thay vào đó, bạn hãy lựa chọn thiết bị có thông số bit depth tốt hơn (10-bit so với 8-bit) và độ phân giải màu (4:2:2 so với 4:2:0).
Vừa qua, Canon đã tiết lộ thêm nhiều thông tin chi tiết về chiếc máy ảnh không gương lật EOS R5 với khả năng quay phim 8K. R5 được hy vọng sẽ là sản phẩm ấn tượng thuộc dòng EOS R của Canon, vượt qua các đối thủ như Nikon, Sony và Panasonic trên thị trường máy ảnh full-frame không gương lật. Tuy nhiên, Canon lại chưa công bố bất cứ thông tin gì về khả năng chụp ảnh tĩnh. Thay vào đó, mọi sự chú ý đều đổ dồn vào thứ khác, chính là 8K.
R5 là một máy ảnh chuyên nghiệp, nhưng sự xuất hiện của nó sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong sản xuất video. Sẽ không lâu nữa, các kệ hàng của Costco và Walmart sẽ tràn ngập các mẫu máy ảnh giá rẻ với logo 8K.
Tôi cho rằng sẽ đến lúc màn hình 8K trở nên thịnh hành. Loại màn này kết hợp với HDR (high dynamic range) sẽ tạo nên một chiếc màn hình có thể hiển thị hình ảnh trên cả tuyệt vời, có khi còn chất lượng hơn cả những tấm ảnh in.
Tuy vậy, tôi không nghĩ rằng một chiếc máy ảnh có tính năng quay phim 8K được hợp lý cho lắm. Thiết bị này không dành cho những người có nhu cầu bình thường. Lại càng không phù hợp cho những người làm video chuyên nghiệp.
Chỉ tin vào những gì chúng ta có thể nhìn thấy
Liệu mắt người có thể phân biệt được sự khác nhau của màn 8K hay không? Một số nhà khoa học đã thử nghiệm và câu trả lời là có, tuy nhiên thử nghiệm chỉ mới được thực hiện trên ảnh tĩnh. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng khả năng thị giác của con người chỉ có thể nhận thấy các đường quét ngang trên màn hình 4K, chứ không phải từng pixel một.
Bạn cũng có thể cảm nhận được hiệu ứng tương tự với máy chiếu kỹ thuật số trong rạp phim, khi đó lưới pixel sẽ hiển thị rõ hơn. Thông thường, bộ phim sẽ khiến chúng ta không quá chú ý đến điều này, nhưng bạn vẫn có thể sẽ để ý đến nó vì kích thước màn hình lớn, độ sáng cao và đặc biệt là khi ngồi gần.
Điều này dường như là lời giải thích cho sự ra đời của 8K nhưng có thể nó sẽ gây nhầm lẫn. Vấn đề ở đây không phải là chất lượng của nội dung, mà chính là phương tiện hiển thị. Lưới pixel vẫn sẽ nhìn thấy được ngay cả khi màn hình không chiếu nội dung gì và khi máy chiếu chỉ chiếu màn trắng. Máy chiếu có độ phân giải cao có thể khắc phục tình trạng này, tuy nhiên bạn cũng sẽ cần đến bộ phim có chất lượng cao hơn.
Thực tế là hầu hết các bộ phim chỉ mới ở độ phân giải 2K, như Endgame chẳng hạn.
Vì sao ư? Những bộ phim, đặc biệt là phim có có nhiều hiệu ứng kỹ thuật số, sẽ tốn rất nhiều thời gian để chỉnh sửa và sản xuất ở chất lượng 4K, chứ chưa tính đến 8K. Khoảng thời gian cần để render một bộ phim từ vài tuần sẽ tăng lên đến vài tháng, do đó chi phí để sản xuất cũng sẽ tăng theo rất lớn. Hầu hết các bộ phim có chất lượng 4K hiện nay đều được nâng cấp (upscale) từ bản 2K.
Độ phân giải và chất lượng ảnh là hai khái niệm không tương đồng
Kênh Extrashot trên Youtube đã đăng tải một video với tựa đề "4K có tốt hơn 8K không?" Với những người thích xem phim thì clip này rất đáng để tham khảo, hoặc là vì cách nói chuyện của Bob Ross hay chỉ đơn giản là bạn thích xem hai người đàn ông trung niên ngồi nghiên cứu chiếc màn hình OLED mỏng nhất quả đất.
Tôi sẽ tóm tắt nội dung như sau: Hai người sẽ xem và phân biệt đâu là tivi OLED 4K và đâu là tivi QLED 8K.
Trong trường hợp này, công nghệ màn hình có ảnh hưởng lớn đến chất lượng hình ảnh, chứ không phải số pixel. Màn hình OLED với màu đen thuần khiết, dải màu hiển thị rộng hơn và độ tương phản tốt hơn có thể khiến hình ảnh trở nên sắc nét hơn so với tivi 8K.
Với máy ảnh cũng vậy. Một chiếc máy ảnh với cảm biến tốt hơn có thể ghi nhận được dải màu rộng hơn sẽ cho chất lượng hình ảnh tốt hơn, hoặc có thể cung cấp cho bạn định dạng video có dải màu nguyên vẹn với thực tế. Tuy nhiên, dải màu là một khái niệm khá khó hiểu để có thể đưa ra quảng bá, thậm chí là cả những người sáng tạo nội dung chuyên nghiệp cũng khó mà làm chủ được, vì vậy nhiều khách hàng thường không quan tâm đến mục này.
Hiện nay, bạn có thể chụp một tấm ảnh HDR với nhiều dòng máy ảnh tầm trung. Bạn chỉ việc tìm một dòng máy ảnh với khả năng quay video 10-bit và log gamma; sau đó chọn hệ màu Rec. 2020 trong mục NLE và chiếu trên màn hình 10-bit.
Bạn có thể hiểu hết những gì tôi nói ở trên chứ? Đó là lý do tại sao bộ phận quảng bá sản phẩm chỉ muốn tập trung vào cái mác 8K mà thôi.
Mặt khác, ngày nay có rất nhiều nội dung được xem trên điện thoại di động. Thậm chí cho đến khi điện thoại màn hình 8K ra mắt thì cũng không đời nào bạn có thể phân biệt được độ nét của chúng có thay đổi hay không (nhưng bạn vẫn có thể nhận ra sự khác biệt giữa có và không có HDR). Đó là lý do vì sao nhiếp ảnh gia Tony và Chelsea Northrup quyết định giảm độ phân giải từ 4K còn Full HD trên kênh Youtube của mình và dường như người xem chẳng ai để ý đến sự thay đổi này.
8K có số pixel cao gấp 4 lần so với 4K và điều này hoàn toàn không có nghĩa là chất lượng hình ảnh sẽ cao hơn 4 lần hay thậm chí là độ phân giải hiện thị sẽ tăng lên 4 lần. Có nhiều thứ khác biệt hơn là như vậy.
Gánh nặng về băng thông và vấn đề nén dữ liệu
Có rất nhiều rào cản kỹ thuật cần phải vượt qua để có thể phổ biến rộng rãi 8K. Một trong số đó là băng thông mạng internet. Hiện tại, việc cách ly xã hội do dịch Covid-19 gây ra khiến nhu cầu sử dụng internet tăng cao, do đó mà các nhà cung cấp nội dung đã phải giảm chất lượng hình ảnh truyền tải xuống. Chất lượng 8K có thể cũng sẽ cần lượng băng thông lớn hơn 4K bốn lần, cho nên chúng ta sẽ cần một giải pháp khác.
Câu trả lời nhiều người nghĩ đến nhất sẽ là tìm ra một thuật toán nén dữ liệu hiệu quả hơn, có lẽ là sẽ cần đến một mô hình máy học. Ngoài vấn đề về internet ra thì một vấn đề cũng quan trọng không kém là khả năng encode video của máy ảnh. Canon EOS R5 sẽ cho ra video định dạng RAW, loại tập tin này có kích thước rất lớn và hoàn toàn không dành cho dân nghiệp dư hay những người không có đủ kinh phí để nâng cấp phần cứng.
Chiếc máy ảnh không gương lật 4K hàng đầu hiện nay có tốc độ ghi video nén khoảng 400 Mbps, ở tốc độ này đã phải cần đến thẻ nhớ tốc độ cao. Nếu sử dụng cùng phương pháp nén, video 8K với cùng mật độ điểm ảnh sẽ cần tốc độ ghi lên đến 1,600 Mbps, tương đương khoảng 200 MB/s.
Sự cải tiến trong thuật toán nén dữ liệu cũng sẽ giúp các nội dung 4K và Full HD trở nên nhẹ hơn nữa, hoặc chúng sẽ có thể giữ chất lượng hình ảnh cao hơn so với một video 8K có cùng kích thước. Nếu tính toán khả năng tăng bit rate cho video 4K thay vì giảm dung lượng của video 8K, thì chất lượng hình ảnh sẽ có sự thay đổi còn lớn hơn nhiều.
Công nghệ tiên phong không phải lúc nào cũng tốt nhất
Dù sao thì 8K cũng đã ra đời. Bạn rồi cũng sẽ mua một chiếc máy ảnh có thể quay phim 8K mà không hề nhận ra điều này. Sau cùng thì nó cũng sẽ trở thành một thứ bình thường trong lịch sử công nghệ.
Tuy nhiên, 8K không nên là một tiêu chí để bạn chọn mua một chiếc máy ảnh, ít nhất là trong hầu hết người dùng phổ thông. Đây chỉ là một chiêu trò quảng cáo để che giấu sự thật về những yếu tố thật sự tạo nên chất lượng hình ảnh.
Nếu bạn thực sự nghiêm túc khi lựa chọn một thiết bị có khả năng sản xuất ra video chất lượng cao, tôi khuyên bạn nên bỏ qua các con số về độ phân giải không gian. Trong nhiều năm, những chiếc máy quay phim kỹ thuật số hàng đầu tại Hollywood chỉ là máy quay Arri Alexa với độ phân giải 2,8K. Thay vào đó, bạn hãy lựa chọn thiết bị có thông số bit depth tốt hơn (10-bit so với 8-bit) và độ phân giải màu (4:2:2 so với 4:2:0).
Theo Vn review
