pegasus3390
Well-Known Member
Điều gì đang xảy ra với những chiếc ống kính ngày nay
Khi nói về việc chọn đúng loại lens có nhiều yếu tố cần phải xem xét khi lựa chọn và trong bài viết này chúng ta sẽ có cái nhìn rõ hơn về sự khác biệt giữa các lens hiện đại và lens “cổ”.
Sơ đồ ý niệm về ống kính
Để cho các bạn có một hình dung cụ thể về bài viết này chúng ta cần phải thảo luận sơ lược về cái gọi là “Sơ đồ ý niệm về ống kính”. Sơ đồ ý niệm ống kính bạn sẽ thấy có 2 phần mà tam giác bên ngoài và mức độ sáng tối bên trong.
Phần sáng tối bên trong biểu hiện mức độ tương phản của ống kính, với màu càng tối thì tông màu sẽ càng rực rỡ và ngược lại. Yếu tố này được quyết định bởi chất lượng thấu kính và lớp phủ, thấu kính chất lượng và lớp phủ tốt sẽ tạo ra độ tương phản cao và ngược lại.
Phần tam giác sẽ thể hiện 3 yếu tố đó là độ lớn khẩu độ, độ chính xác quang học (nôm na là nét hơn) và độ nổi khối. Các yếu tố này sẽ liên quan như sau:
Sau khi hiểu các vấn đề trên chúng ta sẽ bắt đầu vô vấn đề
Những yếu tố mà ống kính không nên có hoặc không nên nhắm đến:
Độ nét: Gần như tất cả các lens ngày nay đều nét. Hầu hết tất cả các lens ngày nay đều hướng đến phần rìa ảnh, nơi mà “thường chẳng có gì đặc biệt” (hầu hết là vậy trừ khi bạn muốn chụp góc rộng).
Nét ở khẩu lớn: ngày nay người ta tin rằng bạn muốn có rìa ảnh thật nét ngay cả khẩu độ lớn nhất (các thánh rất thích soi phần này). Sai rồi.
Bokeh siêu mượt: người ta luôn đòi hỏi và mở khẩu độ lens lớn nhất có thể để tạo ra bokeh mờ ảo.
Cái gì cũng muốn chụp: Ừ thì bạn có rồi đó, bạn muốn ống kính của bạn có thể chụp ảnh ở những nơi “siêu tối” và nhờ đó người ta cho thêm gấp đôi số lượng thấu kính vào trong ống kính.
Trước đây, các cảm biến máy ảnh thường không thể cho ra được ảnh “xài được” với ISO trên 1600 do đó ống kính khẩu độ lớn là một cứu cánh không thể tốt hơn để chụp lại những khoảnh khắc thiếu ánh sáng tuy nhiên nó không “chính xác” lắm. Chỉ sau vài năm thì cảm biến máy ảnh đã có thể đạt được mức độ ảnh tốt với ISO 6400. Việc tăng độ nhạy sáng này giúp cho phép các ống kính có thể được sử dụng với khẩu độ nhỏ hơn để có thể giảm tối đa quang sai. Nhưng cùng lúc đó sự ra đời của chiếc ống kính fix/prime Zeiss Otus và Sigma Art cuối 2012 và đầu 2013 đã cổ súy cho quan điểm về việc các ống kính fix phải có độ nét tốt ở khẩu độ lớn để có thể gọi là ống kính chất lượng cao. Và điều này bắt đầu được cộng đồng nhiếp ảnh chấp nhận và điên cuồng đòi hỏi tạo ra những kẻ “khao khát độ nét”.
Thông điệp sai lầm
Cho đến tận hôm nay, những bài đánh giá về “ống kính chất lượng cao” đều nhắm vào khả năng cho ra khẩu độ cao vào độ nét tốt (phần màu đỏ phía dưới hình trên). Điều này đồng nghĩa với việc “dạy” người dùng nhu cầu tìm kiếm thấu kính “nét” để có thể thỏa mãn được “cơn khát độ phân giải”, “công lớn” này cũng nhờ các hãng sản xuất máy ảnh. Và thông điệp sẽ thường được nói đến thế này:
1. Ảnh nét ở crop 100% trên tất cả các khu vực ảnh đặc biệt là ở rìa (các thánh bắt đầu vào soi)
2. Ảnh mờ ảo tạo ra mờ hoàn toàn ở rìa (các thánh tiếp tục nhận xét lens nào mờ hơn)
3. Mức độ “nét” được đo bằng giá trị trên các “biểu đồ độ nét” (coi không hiểu vẫn thích nhìn coi có cao không)
4. Xem có bị tối góc và méo không (các thánh chắc đưa thước vào đo)
Chúc mừng các bạn, chúng ta đã có một củ lens cực kỳ tuyệt vời và đặc biệt là người ta bỏ qua độ tương phản để đến với DOF siêu mỏng (nếu được chắc các thánh sẽ đòi nét mỗi cái nối ruồi trên mặt mẫu). Tuy nhiên những lens ở vùng màu đỏ tức là ở phía dưới “đường ngang thực tế” sẽ không thể nào chụp tốt không gian, những bức ảnh hằng ngày so với những ống kính ít “nét” hơn và tạo độ nổi khối và tông màu tươi tắn hơn.
Những ống kính bạn đòi hỏi sẽ đắt tiền hơn do tạo ra bởi những thấu kính có độ chính xác cao nhưng bên cạnh đó việc tạo ra độ tương phản lại cần bị đẩy lên cao hơn nữa thường thông qua các lớp coat (tức là thay vì sử dụng vừa phải thì để cân với sự thiếu hụt tương phản người ta cho độ tương phản mạnh tay hơn, khẩu cao sẽ đẹp nhưng khi hạ khẩu chụp bình thường thì còn phải xem lại).
Những ống kính fix ngày nay không còn “tự nhiên” nữa
Dù cho là việc sử dụng các ống kính rẻ tiền hay lạm dụng quá nhiều các biện pháp tăng độ tương phản (vô tác dụng với các ống kính có quá nhiều thấu kính). Và giờ đây các nhà sản xuất tạo ra nền nhiếp ảnh mà người ta không thể nhận ra được bằng mắt thường. Tất cả đều cho ra những sản phẩm “phẳng” và đầy tính kỹ thuật. Thông số sẽ nói lên “sự thật” (kiểu giống so 1 con MacBook và PC với cùng cấu hình vậy, nói chuyện con số lúc nào cũng dễ hơn trải nghiệm)
Nhiều người vẫn còn chụp ảnh phim bởi vì họ tin rằng “vẫn còn điều gì đó”, “thật”, “tự nhiên”, “nguyên gốc” trong việc tái hiện lại cuộc sống với sự “thú vị” và “độc nhất”. Đơn giản bởi vì những ống kính cũ này ít thành phần được tạo ra để ánh sáng có thể tự nhiên đi vào, tạo độ nổi khối cũng như là màu sắc đậm nét… Và điều này cũng có thể được tạo ra bởi các máy ảnh kỹ thuật số đời mới (với các lens cổ). Nếu chúng ta nhìn vào những ống kính trước khi có “cuộc đua số lượng thấu kính” thì các ống kính này có nhiều điểm giống nhau về thiết kế.
Ống kính trước đây được dùng bởi chuyên gia và ống kính ngày nay được dùng bởi “chuyên gia thông số”
Giải pháp cho các Lens ngày nay: Đơn giản là chất lượng thấu kính và lớp phủ cho các thiết kế cũ.
Chiếc Zeiss ZF.2 35mm f/2 Distagon với 9 thành phần đã hoàn toàn cân đối được giữa việc có chất lượng thấu kính và lớp phủ tốt với độ nét vừa phải. Một chiếc Lens đa năng sẽ cho khả năng tái hiện hình ảnh cuộc sống hơn là một tấm giấy phẳng lỳ mà thế giới này đang ủng hộ.
Một lời kêu gọi cho sự thay đổi
Nếu ai đó đọc tất cả những điều trên và hiểu được sức nặng của tình huống này thì đây là một số thay đổi được đề xuất cho thế giới nhiếp ảnh:
1. Cần phải xác định rõ ràng bạn đang cần gì và có thể xác định 1 cách tương đối qua Sơ đồ ý niệm về ống kính.
2. Nếu một ống kính được tạo ra chỉ với mục đích là chụp với điều kiện siêu tối và DOF siêu mỏng thì đừng nên dùng cho bất kỳ việc gì khác.
3. Khi đánh giá khả năng tái tạo hình ảnh của lens thì hãy dựa vào 3 yếu tố trên sơ đồ
4. Hãy xem xét tạo ra độ nét dựa trên độ việc hạ khẩu độ hơn là mua một chiếc lens có nhiều thành phần bên trong
5. Hãy đòi hỏi việc cải tiến các thiết kế ống kính cũ qua việc cải thiện chất lượng thấu kính và lớp phủ.
6. Biết chút ít về các loại thấu kính đẻ hiểu được thành phần nào bạn sẽ cần và phần nào không (các thành phần plastic ASPH so với thuần kính so với ED) để giảm chi phí
7. Và hãy học hỏi thêm nhiều nữa.
Các ống kính theo từng nhu cầu
Đơn giản là hãy mua ống kính nào được làm ra để phù hợp nhất với phong cách chụp ảnh của bạn. Nó có rất nhiều với mức giá rất phải chăng (lens cổ ở VN này bán cũng không ít đâu) mặc dù nó có vẻ khá lỗi thời so với đánh giá này nay. Mặc dù rất khó để tìm được một lens tốt cho mình nhưng tôi hy vọng bạn sẽ tìm được thứ mình cần.
Khi nói về việc chọn đúng loại lens có nhiều yếu tố cần phải xem xét khi lựa chọn và trong bài viết này chúng ta sẽ có cái nhìn rõ hơn về sự khác biệt giữa các lens hiện đại và lens “cổ”.
Sơ đồ ý niệm về ống kính
Để cho các bạn có một hình dung cụ thể về bài viết này chúng ta cần phải thảo luận sơ lược về cái gọi là “Sơ đồ ý niệm về ống kính”. Sơ đồ ý niệm ống kính bạn sẽ thấy có 2 phần mà tam giác bên ngoài và mức độ sáng tối bên trong.
Phần sáng tối bên trong biểu hiện mức độ tương phản của ống kính, với màu càng tối thì tông màu sẽ càng rực rỡ và ngược lại. Yếu tố này được quyết định bởi chất lượng thấu kính và lớp phủ, thấu kính chất lượng và lớp phủ tốt sẽ tạo ra độ tương phản cao và ngược lại.
Phần tam giác sẽ thể hiện 3 yếu tố đó là độ lớn khẩu độ, độ chính xác quang học (nôm na là nét hơn) và độ nổi khối. Các yếu tố này sẽ liên quan như sau:
- Khẩu độ lớn sẽ cho tốc độ chụp tốt và khả năng xóa phông cao.
- Qua nhiều lớp thấu kính thì sẽ giảm độ méo, ảnh rìa tốt hơn tuy nhiên cũng làm ống kính nặng hơn.
- Số lượng thấu kính nhiều lại làm giảm chiều sâu ảnh.
- Số lượng thấu kính ít lại giảm độ chính xác của ảnh.
- Ống kính có khẩu độ cao và độ chính xác tốt sẽ không thể tạo ra độ nổi khối tốt.
- Ống kính có khẩu độ cao và nổi khối tốt sẽ không có được rìa nét.
Sau khi hiểu các vấn đề trên chúng ta sẽ bắt đầu vô vấn đề
Những yếu tố mà ống kính không nên có hoặc không nên nhắm đến:
Độ nét: Gần như tất cả các lens ngày nay đều nét. Hầu hết tất cả các lens ngày nay đều hướng đến phần rìa ảnh, nơi mà “thường chẳng có gì đặc biệt” (hầu hết là vậy trừ khi bạn muốn chụp góc rộng).
Nét ở khẩu lớn: ngày nay người ta tin rằng bạn muốn có rìa ảnh thật nét ngay cả khẩu độ lớn nhất (các thánh rất thích soi phần này). Sai rồi.
Bokeh siêu mượt: người ta luôn đòi hỏi và mở khẩu độ lens lớn nhất có thể để tạo ra bokeh mờ ảo.
Cái gì cũng muốn chụp: Ừ thì bạn có rồi đó, bạn muốn ống kính của bạn có thể chụp ảnh ở những nơi “siêu tối” và nhờ đó người ta cho thêm gấp đôi số lượng thấu kính vào trong ống kính.
Trước đây, các cảm biến máy ảnh thường không thể cho ra được ảnh “xài được” với ISO trên 1600 do đó ống kính khẩu độ lớn là một cứu cánh không thể tốt hơn để chụp lại những khoảnh khắc thiếu ánh sáng tuy nhiên nó không “chính xác” lắm. Chỉ sau vài năm thì cảm biến máy ảnh đã có thể đạt được mức độ ảnh tốt với ISO 6400. Việc tăng độ nhạy sáng này giúp cho phép các ống kính có thể được sử dụng với khẩu độ nhỏ hơn để có thể giảm tối đa quang sai. Nhưng cùng lúc đó sự ra đời của chiếc ống kính fix/prime Zeiss Otus và Sigma Art cuối 2012 và đầu 2013 đã cổ súy cho quan điểm về việc các ống kính fix phải có độ nét tốt ở khẩu độ lớn để có thể gọi là ống kính chất lượng cao. Và điều này bắt đầu được cộng đồng nhiếp ảnh chấp nhận và điên cuồng đòi hỏi tạo ra những kẻ “khao khát độ nét”.
Thông điệp sai lầm
Cho đến tận hôm nay, những bài đánh giá về “ống kính chất lượng cao” đều nhắm vào khả năng cho ra khẩu độ cao vào độ nét tốt (phần màu đỏ phía dưới hình trên). Điều này đồng nghĩa với việc “dạy” người dùng nhu cầu tìm kiếm thấu kính “nét” để có thể thỏa mãn được “cơn khát độ phân giải”, “công lớn” này cũng nhờ các hãng sản xuất máy ảnh. Và thông điệp sẽ thường được nói đến thế này:
1. Ảnh nét ở crop 100% trên tất cả các khu vực ảnh đặc biệt là ở rìa (các thánh bắt đầu vào soi)
2. Ảnh mờ ảo tạo ra mờ hoàn toàn ở rìa (các thánh tiếp tục nhận xét lens nào mờ hơn)
3. Mức độ “nét” được đo bằng giá trị trên các “biểu đồ độ nét” (coi không hiểu vẫn thích nhìn coi có cao không)
4. Xem có bị tối góc và méo không (các thánh chắc đưa thước vào đo)
Chúc mừng các bạn, chúng ta đã có một củ lens cực kỳ tuyệt vời và đặc biệt là người ta bỏ qua độ tương phản để đến với DOF siêu mỏng (nếu được chắc các thánh sẽ đòi nét mỗi cái nối ruồi trên mặt mẫu). Tuy nhiên những lens ở vùng màu đỏ tức là ở phía dưới “đường ngang thực tế” sẽ không thể nào chụp tốt không gian, những bức ảnh hằng ngày so với những ống kính ít “nét” hơn và tạo độ nổi khối và tông màu tươi tắn hơn.
Những ống kính bạn đòi hỏi sẽ đắt tiền hơn do tạo ra bởi những thấu kính có độ chính xác cao nhưng bên cạnh đó việc tạo ra độ tương phản lại cần bị đẩy lên cao hơn nữa thường thông qua các lớp coat (tức là thay vì sử dụng vừa phải thì để cân với sự thiếu hụt tương phản người ta cho độ tương phản mạnh tay hơn, khẩu cao sẽ đẹp nhưng khi hạ khẩu chụp bình thường thì còn phải xem lại).
Những ống kính fix ngày nay không còn “tự nhiên” nữa
Ống kính Art 35mm f1.4 (với 13 thấu kính gồm 3 ED + 2 plastic ASPH + 1 FLD glass). Mặt và mũi không có độ nổi.
Nhìn vào các biểu đồ bên dưới theo từng hãng chúng ta có thể nhận ra được mức độ đặt nặng về độ nét của họ như thế nào.
Dù cho là việc sử dụng các ống kính rẻ tiền hay lạm dụng quá nhiều các biện pháp tăng độ tương phản (vô tác dụng với các ống kính có quá nhiều thấu kính). Và giờ đây các nhà sản xuất tạo ra nền nhiếp ảnh mà người ta không thể nhận ra được bằng mắt thường. Tất cả đều cho ra những sản phẩm “phẳng” và đầy tính kỹ thuật. Thông số sẽ nói lên “sự thật” (kiểu giống so 1 con MacBook và PC với cùng cấu hình vậy, nói chuyện con số lúc nào cũng dễ hơn trải nghiệm)
Ống kính Nikkor AF-S 35mm f1.8G (8 thấu kính bao gồm 1 plastic hybrid ASPH). Mặt và mũi đều “phẳng”
Những ống kính fix cũ không có nhiều tính năng, chúng đơn giản chỉ ghi lại cuộc sống.
Ống kính Nikkor AF 35mm f2D (6 thành phần thuần kính với multi-coated). Đầu và mũi đều nổi khối
Nhiều người vẫn còn chụp ảnh phim bởi vì họ tin rằng “vẫn còn điều gì đó”, “thật”, “tự nhiên”, “nguyên gốc” trong việc tái hiện lại cuộc sống với sự “thú vị” và “độc nhất”. Đơn giản bởi vì những ống kính cũ này ít thành phần được tạo ra để ánh sáng có thể tự nhiên đi vào, tạo độ nổi khối cũng như là màu sắc đậm nét… Và điều này cũng có thể được tạo ra bởi các máy ảnh kỹ thuật số đời mới (với các lens cổ). Nếu chúng ta nhìn vào những ống kính trước khi có “cuộc đua số lượng thấu kính” thì các ống kính này có nhiều điểm giống nhau về thiết kế.
Ống kính trước đây được dùng bởi chuyên gia và ống kính ngày nay được dùng bởi “chuyên gia thông số”
Ống kính Nikkor AF 105 f2DC (6 thành phần thuần kính với multi-coated). Đầu và cây đều nổi khối
Giải pháp cho các Lens ngày nay: Đơn giản là chất lượng thấu kính và lớp phủ cho các thiết kế cũ.
Chiếc Zeiss ZF.2 35mm f/2 Distagon với 9 thành phần đã hoàn toàn cân đối được giữa việc có chất lượng thấu kính và lớp phủ tốt với độ nét vừa phải. Một chiếc Lens đa năng sẽ cho khả năng tái hiện hình ảnh cuộc sống hơn là một tấm giấy phẳng lỳ mà thế giới này đang ủng hộ.
Zeiss Distagon ZF.2 35mm f2. Cả mũi, đầu và ly nước đều rất nổi.
Nếu các nhà sản xuất này nay chịu khó xem lại triết lý của quan điểm về quan học trước đây họ sẽ nhận ra đâu là “thực như cuộc sống”. Đáng buồn là điều này sẽ đòi hỏi rất nhiều thay đổi của cả ngành công nghiệp.Một lời kêu gọi cho sự thay đổi
Nikkor AF 85mm 1.8D (6 thành phần thuần kính với multi-coated). Mũi, đầu và xung quanh cô gái có độ sâu
Nếu ai đó đọc tất cả những điều trên và hiểu được sức nặng của tình huống này thì đây là một số thay đổi được đề xuất cho thế giới nhiếp ảnh:
1. Cần phải xác định rõ ràng bạn đang cần gì và có thể xác định 1 cách tương đối qua Sơ đồ ý niệm về ống kính.
2. Nếu một ống kính được tạo ra chỉ với mục đích là chụp với điều kiện siêu tối và DOF siêu mỏng thì đừng nên dùng cho bất kỳ việc gì khác.
3. Khi đánh giá khả năng tái tạo hình ảnh của lens thì hãy dựa vào 3 yếu tố trên sơ đồ
4. Hãy xem xét tạo ra độ nét dựa trên độ việc hạ khẩu độ hơn là mua một chiếc lens có nhiều thành phần bên trong
5. Hãy đòi hỏi việc cải tiến các thiết kế ống kính cũ qua việc cải thiện chất lượng thấu kính và lớp phủ.
6. Biết chút ít về các loại thấu kính đẻ hiểu được thành phần nào bạn sẽ cần và phần nào không (các thành phần plastic ASPH so với thuần kính so với ED) để giảm chi phí
7. Và hãy học hỏi thêm nhiều nữa.
Các ống kính theo từng nhu cầu
Đơn giản là hãy mua ống kính nào được làm ra để phù hợp nhất với phong cách chụp ảnh của bạn. Nó có rất nhiều với mức giá rất phải chăng (lens cổ ở VN này bán cũng không ít đâu) mặc dù nó có vẻ khá lỗi thời so với đánh giá này nay. Mặc dù rất khó để tìm được một lens tốt cho mình nhưng tôi hy vọng bạn sẽ tìm được thứ mình cần.
Chỉnh sửa lần cuối:
